Nam chuùng raát khoù tu haønh, ñieàu naøy Sö Phuï hieåu. Hoï deã bò kích ñoäng, hieáu ñoäng, laïi haùo thaéng, vaø naëng veà vaán ñeà tình caûm. Moïi ngöôøi ñeàu nghó raèng nöõ chuùng nhieàu tình caûm hôn. Thaät ra tình caûm nam chuùng môùi naëng, môùi saâu, khoâng thoá loä taâm tình. Nöõ chuùng khoùc moät hoài laø heát chuyeän (Sö Phuï cuøng moïi ngöôøi cöôøi). Tình caûm ra sao ñeàu keå ra heát, nöôùc maét rôi xuoáng laø röûa saïch moïi chuyeän.
Nam chuùng khoâng khoùc ñöôïc, khoâng keå leå ñöôïc, khoâng nhieàu chuyeän, coù tình caûm gì ñeàu daáu kín thaät saâu beân trong, heát söùc taäp trung! Cho neân veà phöông dieän tình duïc töông ñoái nhieàu vaø maïnh, bôûi vì tình caûm ñeàu daáu kín ôû beân trong, khoâng xaû ra. Moïi söï ñeàu gom vaøo trong ñoù, khoâng coù choã thoaùt, cho neân nam chuùng tu haønh môùi khoù.
ÔÛ ñaâu nöõ chuùng tu haønh cuõng nhieàu hôn nam chuùng, khoâng phaûi nam chuùng dôû. Vì sao nam chuùng sôï nöõ chuùng? Bôûi vì tình caûm cuûa hoï quaù saâu ñaäm, chöù khoâng phaûi nöõ chuùng nguy hieåm. Caùc baø khoâng coù nguy hieåm ñaâu! Sö Phuï laø phaùi nöõ neân Sö Phuï bieát! (Moïi ngöôøi cöôøi) Hoï khoâng coù gì nguy hieåm caû, hoï chæ hay taàm phaøo! YÙ Sö Phuï laø coù chuyeän gì hoï noùi ra xong laø heát! Nam chuùng neáu noåi giaän laø ñeå trong buïng raát laâu, raát saâu, coøn nöõ chuùng thì ít hôn.
Chuùng ta cuõng neân bieát caùc nhöôïc ñieåm cuûa mình, roài sau ñoù töï söûa ñoåi, khoâng sao caû. Bieát cuõng hay. Sau naøy coù chuyeän gì buoàn thì cöù khoùc! (Moïi ngöôøi cöôøi) Yeâu ngöôøi naøo thì cöù noùi ra, nhö vaäy seõ thaáy deã chòu hôn, thoaûi maùi hôn (Sö Phuï cöôøi). Thaät söï laø nhö theá! Ñoâi khi chuùng ta taâm söï ñöôïc thì trong loøng nheï bôùt ñi. Khoâng phaûi vaäy sao? (Thính giaû: Vaâng! )
Taïi sao ñoâi khi Sö Phuï coù nhieàu aùp löïc? Bôûi vì coù vaøi ñieàu Sö Phuï khoâng theå noùi cho ai nghe. Sö Phuï noùi cho quyù vò nghe chæ theâm phieàn cho quyù vò. Quyù vò cuõng khoâng hieåu nöõa. Sö Phuï khoâng coù ñoái töôïng ñeå taâm söï (Sö Phuï cöôøi), cho neân coù nhöõng luùc aùp löïc raát naëng.
Nhöng quyù vò khoâng neân nhö theá. Nam chuùng cuõng laø ngöôøi, khoâng neân giaû laøm ñaïi tröôïng phu: "Toâi khoâng khoùc," nhöng vaãn hích hích... (Sö Phuï giaû tieáng khoùc cuûa phaùi nam) (moïi ngöôøi cöôøi). Coù khoùc cuõng ñaâu coù gì maát maët, noù khieán quyù vò raát ö deã chòu! Ñoù laø heä thoáng maø Thöôïng Ñeá ñaõ taïo ra, ñeå khi beân trong chuùng ta coù taâm söï buoàn thì coù nôi thoaùt ra.
Cuõng nhö boàn nöôùc coù moät loã troáng. Khi nöôùc quaù ñaày seõ töï ñoäng traøn ra. Boàn nöôùc röûa maët cuûa chuùng ta cuõng coù moät loã troáng ôû treân, luùc nöôùc quaù ñaày, duø cho loã thoaùt nöôùc beân döôùi bò ngheït, nöôùc vaãn coù theå thoaùt ra. Caùc heä thoáng khaùc cuõng töông töï nhö theá.
Cho neân khi chuùng ta coù taâm söï gì, toát nhaát neân tìm moät ngöôøi baïn ñeå chia seû, hoaëc giaûi baøy vôùi ngöôøi mình thích, duø cho hoï coù tieáp nhaän hay khoâng, chuùng ta cöù noùi ra phaàn cuûa mình. Giaû söû quyù vò yeâu ai moät caùch tha thieát, haõy noùi cho coâ ta nghe, nhöng ñöøng mong moûi coâ ta seõ ñoùn nhaän tình yeâu cuûa quyù vò. Coâ ta khoâng chaáp nhaän cuõng khoâng sao, quyù vò cöù noùi ra. ít ra quyù vò seõ bieát coâ ta coù chaáp nhaän hay khoâng. Cöù giöõ maõi trong loøng caøng theâm phieàn phöùc.
Khi chuùng ta giaän ngöôøi naøo, neáu chuùng ta khoâng daùm noùi ra cuõng raát phieàn. Giaän vôï cuõng neân noùi cho vôï nghe, coù khi chuùng ta hieåu laàm coâ ta, coù khi coâ ta hieåu laàm mình. Noùi cho nhau nghe roài hai ngöôøi seõ thoâng caûm nhau hôn. Coù luùc coâ ta khoâng chaáp nhaän ngay, nhöng sau ñoù coâ ta seõ nghó laïi, roài tình caûnh seõ thay ñoåi. Quyù vò haõy thöû thöû xem!
Ña soá nam chuùng khoâng hieåu chính mình, quyù vò coù bieát khoâng? Hoï nghó raèng mình raát laõnh ñaïm, khoâng coù tình caûm, vì khoâng ñöôïc khoùc, laïi khoâng ñöôïc bieåu loä tình caûm. Khoâng ñaâu, nam chuùng giaøu tình caûm nhaát. Ngöôøi ta thöôøng nghó raèng nam chuùng laø ngöôøi phuï baïc, deã boû rôi gia ñình, thaät ra khoâng phaûi nhö theá. YÙ noùi laø nam chuùng deã boû nhaø ra ñi. Khoâng phaûi ñaâu! Ngöôøi boû nhaø ra ñi, boû beâ con caùi, phaàn ñoâng khoâng phaûi laø caùc oâng maø laø caùc baø (Sö Phuï cöôøi). Quyù vò haõy xem thoáng keâ, Sö Phuï khoâng xem thoáng keâ, nhöng Sö Phuï ñeå yù thaáy nhö vaäy. Nam chuùng coù tinh thaàn traùch nhieäm hôn. Maëc duø coù khi khoâng yeâu vôï laém, nhöng hoï vaãn ôû nhaø. Ña soá nöõ chuùng thích oàn aøo, ñoá kî, tranh giaønh. Phaûn öùng cuûa hoï maïnh hôn.
Tình caûm cuûa nam chuùng saâu ñaäm hôn. Phaàn ñoâng ñaøn oâng hay caûn trôû vôï mình tu haønh. Moät soá phuï nöõ nhieàu khi phaûi troán ñi môùi tu ñöôïc, choàng cuûa hoï khoâng cho hoï ra ngoaøi. Khoâng phaûi ngöôøi choàng ñoäc taøi, maø vì hoï quaù thöông vôï. Khoâng coù ngöôøi choàng naøo khoâng thöông vôï cuûa hoï, raát hieám khi coù moät ngöôøi choàng khoâng yeâu thöông vôï cuûa hoï troïn ñôøi.
Ñoâi khi ngöôøi ñaøn oâng ra nhìn ngaém ñaøn baø khaùc. Thaáy ngöôøi naøo coù veû ñeïp hôn laø môû to maét ra nhìn, nhöng cuõng khoâng deã daøng ñem caûm tình cho ngöôøi ta. Thöôøng thöôøng ñaøn baø hay chaïy veà nhaø meï mình, ñaøn oâng khoâng coù. Raát ít khi caùc oâng ñuïng chuyeän laø boû chaïy veà nhaø meï, phaàn ñoâng ñeàu laø caùc baø (moïi ngöôøi cöôøi). Khoâng phaûi vaäy sao? (Thính giaû: Vaâng!) Ñieàu naøy cho thaáy tình caûm cuûa nam chuùng töông ñoái vöõng chaéc, saâu saéc hôn, hoï bieát hoï muoán gì, coøn nöõ chuùng thì loän xoän hôn.
Quyù vò khoâng neân hieåu laàm mình, tình caûm raát höõu ích, khoâng neân che ñaäy, cuõng khoâng neân boû lô noù. Neáu taâm hoàn cuûa chuùng ta traøn ñaày tình caûm, löïc löôïng beân trong cuûa chuùng ta raát lôùn. Tình caûm raát höõu ích, neáu chuùng ta coù theå taäp trung noù laïi vaø duøng vaøo vieäc tu haønh thì seõ raát toát. Cho neân phaàn ñoâng Minh Sö ñeàu laø ngöôøi nam. Sö Phuï xaáu soá, khoâng bieát taïi sao moät ngöôøi vôùi phaåm chaát nöõ maø coù theå thaønh Minh Sö! Coù leõ vì Sö Phuï cuõng coù phaåm chaát nam nöõa, khoâng phaûi chæ coù nöõ tính maø thoâi.
Caùc vò nam chuùng haõy coá gaéng tìm hieåu mình hôn. Baây giôø quyù vò coù hieåu loøng mình theâm moät chuùt naøo khoâng? (Nam chuùng ñaùp: Coù!) Tuy Sö Phuï khoâng phaûi laø phaùi nam, nhöng Sö Phuï hieåu quyù vò, laï thaät! Quyù vò coù hieåu mình nhö theá khoâng? Coù khoâng? (Nam chuùng ñaùp: Raát ít!) Khoâng nghó raèng mình coù nhieàu tình caûm aø! Nhöõng ngöôøi boû chaïy veà nhaø meï ñeàu laø phuï nöõ caû. Quyù vò coù bieát khoâng? Nöõ chuùng raát deã töùc giaän, nam chuùng töông ñoái caån thaän hôn, vöõng chaéc hôn. Hoï bieát raèng hoï thöông vôï, boû ñi ñeå laøm gì? Hoï nghó raèng boû ñi cuõng voâ ích!
Sö Phuï gaëp raát nhieàu caûnh vôï boû nhaø ñi, ñeå laïi con nhoû. Choàng cuûa hoï vaãn tieáp tuïc nuoâi con, duø khoå nhoïc, nhöng vaãn coá gaéng nuoâi. Chuùng ta thöôøng nghó raèng voán chæ coù phuï nöõ môùi nuoâi con ñöôïc. Khoâng nhaát ñònh nhö theá. Mieãn sao chuùng ta coù tình thöông, coù loøng yeâu meán vaø ñeå yù, chuùng ta seõ laøm ñöôïc.
Quyù vò xem theá giôùi loaøi vaät, ai daïy chuùng chaêm soùc con caùi cuûa chuùng? Con ngöôøi chuùng ta coøn coù theå duøng ngoân ngöõ ñeå daïy, coù nhöõng lôùp daïy nuoâi con, hay coù nhöõng taøi lieäu veà nuoâi con. Coù nhöõng phuï nöõ khi mang thai, tröôùc khi sinh nôû ñaõ ñi hoïc caùch chuaån bò moïi vieäc, coøn loaøi vaät khoâng coù lôùp hoïc, cuõng khoâng coù taøi lieäu in ra ñeå chuùng xem, nhöng chuùng vaãn chaêm soùc con caùi cuûa chuùng raát chu ñaùo, phaûi khoâng? (Moïi ngöôøi ñaùp: Phaûi!)
Coù nhöõng loaøi vöôïn, chuùng cöù oâm maõi con cuûa chuùng treân ngöôøi. Duø con ñaõ cheát con meï vaãn cöù oâm, oâm ñeán khi xaùc con bò röûa thoái, roài vöôïn meï bò nhieãm truøng vaø cuõng cheát theo, vì tình thöông cuûa chuùng ñoái vôùi con caùi cuûa chuùng!
Cho neân ñöøng nghó raèng chæ coù phuï nöõ môùi bieát saên soùc con caùi. Taïi sao nöõ chuùng laïi nhaän phaàn chaêm soùc con caùi? Bôûi vì sau khi sinh ra, hoï nghó raèng ñöùa con laø cuûa mình. Coù luùc hoï xem oâng choàng nhö ngöôøi xa laï, ngöôøi thöù ba. "Chæ coù hai chuùng mình thoâi" (Sö Phuï cöôøi). Cho neân sau khi ñöùa con chaøo ñôøi, tình caûm vôï choàng thöôøng bò va chaïm, vì ngöôøi vôï quaù thöông con, queân maát ai laø ngöôøi quan troïng nhaát trong gia ñình, ngaøy toái chæ bieát lo cho con, boû beâ oâng choàng.
Moät lyù do khaùc vì sao nöõ chuùng nhaän phaàn chaêm soùc con caùi, laø vì nam chuùng thöôøng hay ra ngoaøi laøm vieäc. Nam chuùng giaøu tình thöông, nghó raèng vôï mình yeáu ñuoái, laïi môùi sinh con, toát nhaát neân ôû nhaø nghæ ngôi, moät mình ra ngoaøi laøm vieäc vaát vaû, mang tieàn veà nuoâi gia ñình.
Cho neân töø xöa ñeán nay, con caùi ñeàu do meï nuoâi, khoâng phaûi ngöôøi meï coù khaû naêng nhieàu hôn. Phaàn ñoâng moïi ngöôøi ñeàu ngoä nhaän. Theo Sö Phuï nghó laø do nam chuùng giaøu tình thöông. Chaúng laï gì phaàn ñoâng caùc vò Minh Sö ñeàu laø phaùi nam.
Cho neân quyù vò khoâng neân coi thöôøng mình. Tình thöông cuûa nam chuùng khoâng gioáng nhö nöõ chuùng, ñeå loä tình caûm, oàn aøo, quaán quít, khoùc loùc. Nhöng nam chuùng thì tình thöông vöõng chaéc hôn, raát nheï nhaøng, roäng raõi, giaûn dò, bình thöôøng, ngay chính hoï cuõng khoâng nhaän bieát tình thöông cuûa chính mình nöõa, bôûi vì hoï voán ñaõ coù saün tình thöông (cho neân hoï khoâng laáy ñoù laøm troïng).
Cuõng gioáng nhö nhöõng ngöôøi tu haønh chuùng ta, khoâng töï caûm thaáy mình coù gì vó ñaïi, chæ bieát mình moãi ngaøy ñeàu tieán boä. Ngoaïi tröø nhöõng luùc chuùng ta noùi chuyeän vôùi ngöôøi khaùc, thaáy ñaúng caáp cuûa hoï quaù caùch bieät vôùi mình, chuùng ta môùi hieåu raèng: oà! Thì ra chuùng ta tu haønh coù khaùc! Cho duø coù caûm thaáy khaùc bieät, chuùng ta cuõng khoâng laáy ñoù laøm ñieàu kieâu haõnh.
Cuõng vaäy! Tình thöông cuûa nam chuùng töï nhieân hôn. Hoï voán ñaõ coù saün, neân khoâng caûm thaáy coù gì hay. Nöõ chuùng coù chuùt tình thöông laø laøm cho lôùn ra, noùi thaät nhieàu, ñeå cho moïi ngöôøi ñeàu bieát, caû nöôùc ñeàu hay. Laøm chuùt xíu chuyeän laø ai cuõng bieát. Nhö Sö Phuï, caû theá giôùi ñeàu bieát danh, khoâng phaûi chæ trong nöôùc maø thoâi. Moïi ngöôøi ñeàu bieát Sö Phuï coù tình thöông (Sö Phuï cöôøi, moïi ngöôøi voã tay). Tuy caû nöôùc ñeàu bieát, nhöng chính Sö Phuï laïi khoâng bieát. Tröôøng hôïp naøy khaùc.
Cho neân, Sö Phuï nghó raèng töø xöa ñeán nay ña soá nam chuùng tu haønh ñeàu trôû thaønh Minh Sö. Ñaây laø chuyeän ñöông nhieân. Hoâm nay caùch nhìn cuûa chuùng ta neân thay ñoåi moät chuùt, khoâng phaûi luùc naøo cuõng nghe ngöôøi ta noùi. Thaät ra laø nhö theá. Raát ít nöõ chuùng ñöùng ra noùi: "Anh ôû nhaø nuoâi con, em ra ngoaøi laøm vieäc!" Hoï ñeàu nghó raèng ñeå cho choàng nuoâi laø chuyeän ñöông nhieân. Coù ngöôøi chöa laáy choàng ñaõ coù yù nhö theá, laáy choàng ñeå ñöôïc ngöôøi ta nuoâi, coù choã nöông töïa. Khoâng coù tinh thaàn ñoäc laäp.
Ñieàu naøy cuõng khoâng phaûi laø loãi cuûa phuï nöõ. Raát coù theå laø vì caùch nghó cuûa hoï, vì cô theå baåm sinh yeáu ñuoái, vaø vì tính hay sôï haõi. Luùc ôû nhaø ñaõ nuoâi döôõng thoùi quen nöõ chuùng phaûi nöông töïa vaøo nam chuùng. Cho neân ñaây khoâng phaûi laø loãi cuûa ngöôøi phuï nöõ, maø do leà loái suy nghó cuûa toaøn theá giôùi khieán thaønh nhö vaäy.
Nhöng thaät ra, nöõ chuùng cuõng coù thaùi ñoä nhö theá. Hoï thöôøng nhö vaäy, coù leõ laø vì loøng heïp hoøi hôn. Vì theá quyù vò thaáy nöõ chuùng ít khi coù tinh thaàn hy sinh, hieám khi nghó raèng: "Mình neân ñi laøm, ñeå choàng ôû nhaø nghæ ngôi, chôi vôùi con caùi, nhö vaäy taâm hoàn cuûa hoï môùi thoaûi maùi hôn." Ñuøa vôùi con tuy raát meät, nhöng cuõng coù söï thích thuù.
Ngöôøii phuï nöõ nghó raèng ôû nhaø troâng con laø chuyeän raát cöïc, choàng ôû beân ngoaøi töï do hôn, nhöng thaät ra khoâng phaûi nhö theá. Ngöôøi ñaøn oâng ra ngoaøi laøm vieäc thaät vaát vaû! Coù khi phaûi nh?n nhOn t?nh tFnh cuûa chp, aùp löïc cuûa coâng vieäc, ñoá kyï cuûa ñoàng nghieäp, raát nhieàu chuyeän phieàn phöùc. Ngöôøii phuï nöõ ôû nhaø troâng con raát thoaûi maùi, chuùng raát d? thöông, nhìn chuùng ñaõ caûm thaáy vui. Caùc em nhoû raát gaàn vôùi Thöôïng Ñeá. AÙnh maét chuùng trong saùng, göông maët chuùng ngaây thô, da deõ thaät mòn maøng, baøn tay thaät nhoû nhaén, troøn tròa. Moãi cöû chæ cuûa chuùng ñeàu raát ñaùng yeâu, cho neân nhieàu ngöôøi raát thích em beù. Chuùng ta noùi raèng chuùng ta hy sinh ôû nhaø nuoâi con, ñieàu ñoù khoâng ñuùng! Ñoù laø moät coâng vieäc vôùi söï töôûng thöôûng vaø maõn tuùc.
Raát ít nöõ chuùng chòu ñeå con ôû nhaø ra ngoaøi laøm vieäc moät thôøi gian daøi, ngoaïi tröø nhöõng ngöôøi tu Phaùp Moân Quaùn AÂm chuùng ta. Chuùng ta coù theå ñi moät tuaàn, hai tuaàn ñeå tham döï Thieàn thaát, ñieàu naøy coù khaùc. Nhöng neáu ñeå hoï ngoài laâu hôn nöõa, hoï seõ nhôù con vaø chòu khoâng noåi, vì ñaõ quen saên soùc con caùi. Neáu nhö ñeå ñaøn oâng nuoâi con, thì hoï cuõng trôû neân raát khaén khít nhö vaäy. Hoï cuõng seõ thích coâng vieäc naøy, khoâng coù ai laø khoâng thích treû em.
Cho neân, Sö Phuï nghó raèng nam chuùng coù tình thöông hôn. Tình thöông ñoù laø loøng hy sinh, khoâng phaûi söï aâu yeám. Tình thöông cuûa nam chuùng khaùc haún. Khi ngöôøi ñaøn oâng thöông ai, hoï seõ hy sinh ñeå cho ngöôøi ñoù vui loøng. Coù khi hoï khoâng coù ñeán maáy boä quaàn aùo cho chính hoï, taát caû tieàn ñeàu giao cho baø xaõ. Baø xaõ ra ngoaøi mua son phaán, roài mua maáy traêm ñoâi giaày cao goùt, aùo quaàn thôøi trang. Nhìn thaáy vôï mình vui laø hoï cuõng vui laây; nhìn thaáy vôï mình sung söôùng, hoï cuõng caûm thaáy loøng mình thaät thoûa maõn, kieâu haõnh. Cho neân tình thöông cuûa hoï môùi ñuùng laø tình thöông chaân thaät.
Hoâm nay Sö Phuï bieát söï khaùc bieät! Laï thaät, taïi sao Sö Phuï laïi coù theå nhaän ra nhö vaäy? (Sö Phuï vaø moïi ngöôøi cöôøi) Sö Phuï ñaâu phaûi laø ñaøn oâng? (Moïi voã tay). Coù leõ Sö Phuï coù nghieân cöùu - nghieân cöùu ôû beân trong, baèng nhöõng luùc tieáp chuyeän vôùi nam chuùng, ñeå nghieân cöùu haønh ñoäng cuûa hoï, taâm traïng cuûa hoï, nhö theá môùi coù theå troâng nom quyù vò nam chuùng, vì khoâng phaûi luùc naøo Sö Phuï cuõng chæ chaêm soùc nöõ chuùng, hoï ñaõ ñuû toát roài, khoâng caàn phaûi chaêm soùc nöõa.
Thaáy Sö Phuï laø nöõ laø hoï vui roài. "Sö Phuï laø ngöôøi nöõ maø!" Hoï thaáy sung söôùng vaø kieâu haõnh, khoâng caàn phaûi noùi theâm nöõa! Nhöng Sö Phuï caûm thaáy quyù vò nam chuùng hôi bi boû rôi. Sö Phuï khoâng bieát Ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni luùc coøn taïi theá chaêm soùc nam ñeä töû nhö theá naøo, Ngaøi raát nghieâm khaéc. Baây giôø Sö Phuï laø ngöôøi nöõ, cho neân hôi boû rôi quyù vò, vì theá Sö Phuï nghieân cöùu raát kyõ löôõng (Sö Phuï cöôøi). Coù leõ töø söï nghieân cöùu kyõ löôõng naøy maø nhöõng caâu traû lôøi naøy môùi naûy sinh, khai ngoä ra!
Cho neân hoâm nay Sö Phuï môùi hieåu ñöôïc nhöõng ñieàu naøy. Nhöõng ñieàu naøy töï nhieân Sö Phuï noùi ra, luùc gaëp quyù vò môùi nghó ñeán, khoâng phaûi coá yù noùi, cuõng khoâng coá yù nghieân cöùu. Moïi vieäc ñeàu ñöôïc an baøi, quyù vò coù hieåu khoâng? (Ñaïi chuùng ñaùp: Hieåu) Tình thöông cuûa quyù vò raát gaàn guõi vôùi tình thöông cuûa Phaät Boà Taùt, quyù vò coù tinh thaàn hy sinh. Chuùng ta thöông ai, chuùng ta raát mong cho hoï ñöôïc sung söôùng, laøm baáy kyø ñieàu gì ñeå cho ngöôøi aáy vui. Ñieàu naøy noùi leân tinh thaàn "vò tha" chaân thaät, thay vì ngaõ chaáp. Ngöôøi ta vui laø quyù vò vui. Ñaây môùi thaät laø thöông yeâu ngöôøi khaùc, goïi laø loøng "vò tha".
Chaúng laï gì quyù vò tu haønh coù keát quaû hôn, chaúng laï gì phaàn ñoâng Minh Sö ñeàu laø nam chuùng, ñaây laø ñieàu khoâng coù gì ñaùng ngaïc nhieân caû. Boái caûnh xaõ hoäi cuõng giuùp nam chuùng tu haønh, nhöng tình thöông cuûa quyù vò laø yeáu toá raát quan troïng.
Ña soá nam chuùng ñeàu ra ngoaøi xaõ hoäi laøm vieäc vaø nuoâi gia ñình. Ngay caû tröôùc khi laäp gia ñình, hoï cuõng laøm vieäc ñeå giuùp ñôõ cha meï, gia ñình, chò em. Chæ nam chuùng môùi coù tinh thaàn hy sinh nhö theá.
Luùc quoác gia laâm vaøo caûnh chinh chieán, cuõng laø nam chuùng ñi ñaùnh giaëc! Bieát raèng ra ñi laø khoâng heïn ngaøy veà, nhöng vaãn cöù ñi. Vì ñaát nöôùc boû laïi vôï con, gia ñình vaø cha meï. Maëc duø coù khi hoï bò cöôõng baùch, nhöng coù luùc hoï cuõng tình nguyeän ra ñi. Duø nam chuùng ñaõ ñònh phaûi laøm vieäc naøy, nhöng ñieàu naøy chöùng toû raèng hoï ñaõ voán saün coù tinh thaàn hy sinh, tình thöông cuûa hoï raát töï nhieân, voán ñaõ saün coù roài. Sö Phuï khoâng hieåu vì sao phaàn ñoâng nam chuùng khoâng nhaän ra öu ñieåm cuûa mình.
Raát ít nam chuùng chòu tu haønh, coù leõ vì hoï coù quaù nhieàu tinh thaàn traùch nhieäm. Hoï nghó raèng hoï phaûi laøm vieäc, lo laéng cho gia ñình, saên soùc cha meï, saên soùc chò em v.v..., ñeå roài queân maát ñieàu quan troïng nhaát laø hoï phaûi lo cho linh hoàn cuûa hoï. Neáu nhö chuùng ta taëng cho cha meï chò em chuùng ta haøng trieäu haøng tyû ñoàng, hoaëc laø taøi saûn, cuõng khoâng toát baèng chuùng ta tu moät ngaøy! Chæ caàn moät giôø, moät phuùt thoâi! Khoâng caàn noùi chi ñeán moät ngaøy, moät ngaøy ñaõ nhieàu quaù!
Neáu ñieàu kieän cho pheùp, ñöông nhieân chuùng ta cuõng neân mang laïi cuoäc soáng thoaûi maùi cho moïi ngöôøi. Neáu khoâng coù ai nuoâi döôõng cha meï, chuùng ta neân laõnh traùch nhieäm, khoâng coù ai saên soùc chò em, chuùng ta neân saên soùc. Neáu nhö coù ngöôøi phuï traùch, chuùng ta khoâng neân quaù söùc quan taâm, toát nhaát chuùng ta neân chaêm lo phöông dieän tinh thaàn cuûa hoï. Chuùng ta tu haønh hoï seõ nhaän ñöôïc lôïi ích, ngay caû ñôøi soáng vaät chaát cuûa hoï cuõng ñöôïc trôøi ñaát chaêm nom, nhôø vaøo coâng ñöùc cuûa chuùng ta.
Cho neân môùi coù caâu: "Nhaát nhaân chöùng ñaéc cöûu huyeàn thaêng". Coå nhaân noùi ñieàu gì, ñeàu töø trí hueä beân trong, hoï ñích thaân theå nghieäm neân môùi noùi nhö theá. Neáu khoâng taïi sao quoác gia naøo cuõng noùi nhöõng ñieàu töông töï. Trung quoác noùi raèng: "Nhaát nhaân chöùng ñaéc cöûu huyeàn thaêng". ÔÛ AÂu Laïc vaø AÁn Ñoä cuõng noùi moät yù nhö vaäy. Naêm ñôøi sieâu thaêng laø caùch noùi cuûa ngöôøi AÁn Ñoä, hoï duøng moät con soá ñeå noùi maø thoâi, noùi ñaïi khaùi naêm ñôøi! Chöù naêm hay chín ñeàu nhö nhau caû.
Ñieàu naøy cho thaáy raèng, ôû ñaâu cuõng coù ngöôøi tu haønh vaø trí hueä hoï ñaït ñöôïc ñeàu töông töï nhau, cho neân môùi coù caâu anh huøng coù cuøng chí höôùng; yù noùi raèng nhöõng ngöôøi coù trí hueä ñeàu noùi moät chuyeän nhö nhau. Coù khi quyù vò nghieân cöùu kinh ñieån cuûa caùc toân giaùo, thaáy baøi Ñaêng Sôn Baûo Huaán cuûa Chuùa Gieâ-Su khoâng khaùc gì haïnh Boà Taùt Ñaïo trong kinh ñieån Phaät Giaùo. Hoaëc laø quyù vò so saùng Thaùnh Kinh vôùi kinh Koran cuõng thaáy noùi cuøng moät vieäc. Xem Boà Taùt Taâm Kinh, cuõng noùi gioáng nhau, khoâng coù ñieàu gì khaùc bieät.
Phaät Thích Ca Maâu Ni vaø Chuùa Gieâ-su ñaâu coù heïn hoø vôùi nhau ñaâu. Caùc Ngaøi ñaâu coù heïn nhau ñeå noùi cuøng moät tö töôûng. Caû hai khoâng quen bieát nhau, laïi sinh khaùc thôøi khaùc choán. Nhöõng vò Minh Sö nhö Khoång Töû, Laõo Töû, hoaëc laø Socrate, hoaëc laø caùc vò Minh Sö ôû caùc quoác gia khaùc nhau ñeàu noùi nhöõng ñieàu gioáng nhau. Laï thaät! Ñoâi khi quyù vò thaáy Sö Phuï noùi nhöõng ñieàu maø khoâng phaûi do Sö Phuï ñoïc kinh maø bieát, nhöng sau ñoù ñoïc laïi kinh ñieån, vaø thaáy, "OÀ! Gioáng y heät nhö trong kinh ñieån." (Moïi ngöôøi voã tay) Phaàn ñoâng nhöõng chuyeän Sö Phuï daïy quyù vò, laø töø beân trong. Nhö hoâm nay Sö Phuï noùi chuyeän vôùi quyù vò veà tình caûm cuûa phaùi nam laø laàn ñaàu tieân, laàn ñaàu tieân treân ñôøi (moïi ngöôøi voã tay), phaûi vaäy khoâng? (Moïi ngöôøi ñaùp: Phaûi!) Sö Phuï cuõng nghe laàn ñaàu tieân. Sö Phuï chöa bao giôø nghó ñeán vaán ñeà naøy, chöa bao giôø noùi ñeán vaán ñeà naøy. Hoâm nay vöøa nghó vöøa noùi, ñaây laø laàn ñaàu tieân Sö Phuï noùi ñeán.
Sö Phuï xöa nay chöa bao giôø nghe qua chuyeän naøy, chæ nghe noùi phaùi nöõ coù nhieàu tình caûm hôn, hoâm nay caûm thaáy khoâng phaûi vaäy!
Nhieàu ngöôøi noùi raèng ñaøn oâng khoâng toát! Sö Phuï khoâng nghó nhö vaäy. Bôûi vì con ngöôøi chuùng ta khoâng deã thoûa maõn, tình caûm cuûa chuùng ta saâu ñaäm, ñaëc bieät laø nam chuùng! Laøm sao coù theå deã daøng trao troïn cuoäc ñôøi cho moät ngöôøi. Khi môùi quen moät ngöôøi, nam chuùng ñeå daønh laïi moät phaàn tình caûm vaø chæ thöû trao moät ít thoâi (Sö Phuï cuøng moïi ngöôøi cöôøi). Khi hoï thaáy khoâng phaûi thì thu trôû veà, ñôïi ñeán khi gaëp moät ngöôøi khaùc, xem thöû coù neân trao heát hoaøn toaøn khoâng. Nhöng cuõng khoù tin töôûng ai ñöôïc, moät khi caûm thaáy coù choã naøo khoâng öng yù laém thì laïi tieáp tuïc ñi tìm moät ngöôøi khaùc nöõa. Khoâng phaûi tình caûm cuûa quyù vò thay ñoåi nhö chong choùng, maø vì chöa tìm ñöôïc moät ngöôøi coù theå tin töôûng hoaøn toaøn, ñeå trao troïn tình caûm saâu xa, beàn vöõng cuûa mình cho ngöôøi aáy, coù phaûi nhö vaäy khoâng? (Moïi ngöôøi ñaùp: Phaûi) (Moïi ngöôøi voã tay)
Tìm moät ñoái töôïng lyù töôûng ñaâu phaûi chuyeän deã daøng? Coù khi xem beà ngoaøi raát thích hôïp, nhöng khi noùi chuyeän moät hoài thì thaáy khaùc. Coù khi noùi vôùi nhau roài maø vaãn khoâng thoâng caûm. Bôûi vì chuùng ta cuõng khoù dieãn ñaït ñöôïc noäi taâm cuûa mình, neân ñoái töôïng môùi hieåu laàm.
Ví duï nhö quyù vò hoûi ngöôøi yeâu cuûa mình: "Em coù thích y phuïc maøu ñoû khoâng?" Coâ ta traû lôøi coâ ta khoâng thích maøu ñoû laém, roài quyù vò thoâi ngöøng khoâng noùi nöõa! Ñuùng ra quyù vò phaûi noùi tieáp raèng quyù vò thích coâ ta maëc y phuïc maøu ñoû. (Sö Phuï cöôøi, moïi ngöôøi voã tay) Quyù vò khoâng noùi ra, khoâng noùi cho roõ raøng, chæ hoûi coâ ta coù thích y phuïc maøu ñoû khoâng. Dó nhieân khi coâ ta noùi khoâng, quyù vò nghó raèng coâ ta khoâng thích, quyù vò cuõng khoâng eùp, hai beân ñeàu khaùch saùo vôùi nhau. Vì moät chuyeän nhoû roài sinh ra khoâng vui. Sau ñoù quyù vò ñi tìm moät coâ tieåu thö aùo ñoû! (Moïi ngöôøi cöôøi) Thaät daïi doät! Chuùng ta thích ñieàu gì neân noùi ra, ngöôøi ta coù tieáp nhaän hay khoâng, roài tính sau. Sau naøy quyù vò bieát phaûi noùi sao roài chöù? (Moïi ngöôøi ñaùp: Bieát. Vaø voã tay)
Tuy nhieân, neáu gia ñình baát hoøa cuõng laø taïi ngöôøi ñaøn oâng, bôûi vì quyù vò luoân daáu kín moïi chuyeän trong loøng, khoâng chòu noùi ra, khoâng coá gaéng baûo veä tình caûm vaø hoân nhaân cuûa quyù vò. Quyù vò nghó raèng hoân nhaân töï nhieân seõ trôû neân toát ñeïp, bôûi vì quyù vò quaù töï tin, nghó raèng quyù vò yeâu thöông vôï mình laø ñuû roài, vaø nghó raèng coâ ta ñöông nhieân phaûi bieát. Quyù vò nghó nhö theá, laøm sao coâ ta bieát?
Phaùi nöõ töông ñoái thieáu caûm giaùc an toaøn, quyù vò khoâng bieát sao? Duø quyù vò nhaéc ñi nhaéc laïi moät traêm laàn hoï cuõng khoâng bieát. Cho neân ñoâi khi baø vôï ñoái vôùi quyù vò khoâng ngoït ngaøo, cuõng do loãi cuûa quyù vò. Quyù vò khoâng hieåu taâm lyù phuï nöõ, neân hoï môùi luoân caèn nhaèn, taát caû chæ vì muoán nghe quyù vò noùi quyù vò thöông hoï, chæ nhö vaäy maø thoâi, khoâng coøn nguyeân nhaân naøo khaùc nöõa! Neáu nhö quyù vò coù theå noùi ra, hoï seõ yeân taâm, quyù vò khoâng caàn phaûi laøm gì khaùc nöõa.
Taïi sao Sö Phuï laïi noùi ñeán chuyeän hoân nhaân vaø tình caûm cho quyù vò nghe? Quyù vò ñöøng nghó raèng Sö Phuï ñaõ ñi quaù traùch nhieäm cuûa mình, khoâng phaûi nhö theá! Neáu hoân nhaân cuûa quyù vò khoâng haïnh phuùc, tình caûm khoâng troïn veïn, thì quyù vò khoâng coù caùch naøo nhaäp ñònh ñöôïc! Ngoài ôû ñoù maø loøng daï tan naùt, ñau khoå, baên khoaên, chæ nghó ñeán chuyeän aáy thoâi, nieäm khoâng noåi Phaät Hieäu, noùi chi ñeán chuyeän nhaäp ñònh! (Moïi ngöôøi cöôøi) (Moïi ngöôøi noùi: Phaûi!)
Luùc aáy baø xaõ coøn quan troïng hôn Sö Phuï nöõa (moïi ngöôøi cöôøi). Sö Phuï cuõng khoâng traùch chi quyù vò, ñoù laø söï thaät, luùc ñoù duø laø Nieát Baøn quyù vò cuõng lieäng boû (moïi ngöôøi cöôøi). Quyù vò coù theå noùi, "Ta khoâng thích, ta khoâng maøng!" hoaëc laø "Ta khoâng nghó tôùi, ta khoâng muoán nöõa!" Duø coù muoán cuõng khoâng sao ñaït ñöôïc, vì trong loøng khoâng ñöôïc vui.
Nhöõng ñieàu naøy Sö Phuï phaûi hoïc, môùi coù theå daïy cho quyù vò. Sö Phuï ñaõ hoïc xong, ñaây laø nhöõng chuyeän khoâng traùnh ñöôïc, khoâng ai kieåm soaùt ñöôïc. Ñöông nhieân chuùng ta caøng tu haønh seõ caøng tieán boä, chuùng ta seõ lo lieäu ñöôïc chuyeän tình caûm cuûa mình. Nhöng coøn coù moät soá ngöôøi vaãn buoàn baõ, vaãn ñau khoå vì nhöõng chuyeän tình caûm, cho neân Sö Phuï vaãn phaûi giaûng veà nhöõng ñieàu goïi laø theá tuïc ñeå quyù vò nghe, vì chuyeän tu haønh vaø chuyeän theá tuïc khoâng caùch bieät nhau.
Khoâng caàn bieát ai ñem laïi haïnh phuùc, khi taâm hoàn chuùng ta vui veû, chuùng ta ôû Nieát Baøn. Trong giaây phuùt aáy, chuùng ta soáng trong Nieát Baøn, soáng treân thieân ñöôøng. Luùc vui veû, ai chuùng ta cuõng thöông, ngöôøi naøo chuùng ta cuõng tha thöù, vaät gì chuùng ta cuõng coù theå cho. Neáu nhö loøng cuûa chuùng ta khoâng vui, chuùng ta khoâng muoán laøm gì caû, khoâng muoán nhaän moät traùch nhieäm naøo caû. Cho duø coù muoán cuõng khoâng caùch naøo laøm ñöôïc, khoâng coù linh caûm, chuyeän gì cuõng muoán quaêng ñi, caû theá giôùi cuõng muoán quaêng ñi! Cho neân chuùng ta môùi coù caâu: "Phaät Phaùp baát ly theá gian phaùp." Chæ coù theá thoâi. Quyù vò ñaõ ñích thaân theå nghieäm roài!
Tình Caûm Saâu Ñaäm Cuûa Phaùi Nam
(Nguyeân vaên tieáng Trung Hoa, khoâng caét xeùn)