Theo lôøi cuûa baø Alexandra David-Neel trong quyeån "Huyeàn Thuaät Vaø Kyø Bí cuûa Taây Taïng", thì trong moät ngoâi ñeàn noï, coù moät vò laït ma. "Laït Ma" khoâng coù nghóa laø ngöôøi xuaát gia; laït ma coù nghóa laø nhöõng ngöôøi qua ñöôïc kyø thi trong tu vieän beân Taây Taïng. Nhöng taát caû nhöõng vò xuaát gia ñeàu phaûi qua trình ñoä laït ma naøy, neáu hoï laø ngöôøi xuaát gia coù hoïc. Nhöõng vò xuaát gia lao ñoäng vaø nhöõng vò xuaát gia laøm coâng vieäc canh gaùc thì khaùc. Vò laït ma naøy hoïc haønh vaø toïa thieàn raát chaêm chæ. OÂng hay beá quan moät mình vaø tu haønh raát, raát laø tinh taán. OÂng coù theå ngoài suoát ngaøy khoâng nhuùc nhích v.v... Quyù vò laøm vaäy ñöôïc khoâng? Khoâng, chính toâi cuõng khoâng laøm noåi. Toâi nguû! OÂng tu haønh vaø bieát ñieàu khieån hôi thôû tôùi möùc hôi thôû cuûa oâng raát nheï. Ngöôøi ta noùi coù nhöõng ngöôøi ngöøng thôû, ñieàu ñoù khoâng coù nghóa laø hoï thaät söï ngöøng thôû. Nhöõng vò yogi naøy ñieàu khieån hôi thôû raát nheï, nheï tôùi noãi ñeå sôïi toùc tröôùc muõi cuûa hoï cuõng khoâng ñoäng ñaäy. Vì hoï thôû beân trong, hôi thôû trôû neân raát nheï, truyeàn thoáng Thieàn Toâng cuûa Trung Hoa goïi laø "thôû nhö ruøa". Nhôø vaäy ruøa môùi soáng ñöôïc döôùi bieån, döôùi nöôùc, vì chuùng quay hôi thôû veà höôùng khaùc. Trong phaùp thieàn yoga, hoï goïi laø "ngöng thôû", nhöng thaät ra khoâng phaûi nhö vaäy. Noù quaù nheï thaønh ra gioáng nhö laø khoâng coù vaäy.

      Vò laït ma naøy ñaõ ñaït tôùi ñaúng caáp "ngöng thôû" hay laø "thôû nhö ruøa". (Ngöôøi trôû thaønh ruøa! Thaät laø tieán boä!) Roài sau ñoù oâng muoán hoïc theâm nöõa, thuaät "taêng nhieät ñôn ñieàn". Nhieät töø ñôn ñieàn ôû buïng laøm aám thaân theå. Moãi khi leân raëng Hy Maõ Laïp Sôn, moãi laàn muøa ñoâng trôøi laïnh, hoï vaãn khoâng bao giôø bò laïnh. Hoï khoâng phaûi maëc quaàn aùo, chæ khoaùc moät manh aùo moûng chaúng haïn vaäy.

      Nhöng vò Sö Phuï ôû choã ñoù khoâng nhaän vò naøy. Vò laït ma thieàn ngaøy 20 tieáng, chæ aên moãi ngaøy moät böõa vaø trì giôùi. Nhöng vò Sö Phuï vaãn khoâng nhaän daïy oâng pheùp "taêng nhieät ñôn ñieàn". Vò laït ma naøy töôûng raèng toïa thieàn nhö vaäy vaãn chöa ñuû. Neân oâng töï nhoát mình laïi vaø beá quan moät thôøi gian raát laâu nöõa. OÂng thieàn khoâng nguû, cuõng khoâng aên. Roài oâng nghó: "Ñöôïc roài," vaø trôû laïi nöõa, xin thaày nhaän. Vaø moïi ngöôøi ai cuõng nghó raèng oâng seõ ñöôïc. Nhöng vò Sö Phuï vaãn khoâng nhaän. Chaéc coù caùi gì ñoù töø beân trong, khoâng phaûi beân ngoaøi. Ai cuõng nghó vò Sö Phuï naøy sao baát coâng quaù.

      Theá laø ngöôøi ta ñoàn ñaõi, noùi veà vò Sö Phuï baát coâng naøy. Ña soá caùc vò Sö Phuï ôû Taây Taïng hay AÁn Ñoä, khi hoï khoâng nhaän laø khoâng nhaän. Hoï khoâng noùi, khoâng giaûi thích. Khoâng caàn. Hoï coù ñuû theá löïc, danh tieáng vaø quyeàn haïn ñeå laøm vaäy. Nhöng vò Sö Phuï naøy, coù theå laø khieâm nhöôøng, coù theå laø hieàn, coù leõ oâng muoán traùnh söï ñoàn ñaõi sai laàm trong chuøa veà söï baát coâng cuûa oâng, neân oâng giaûi thích cho ngöôøi naøy raèng: "Ta nghó ngöôi chöa saün saøng. Nhöng neáu muoán thì ta seõ cho ngöôi moät baøi khaûo nghieäm, chòu khoâng? Neáu qua ñöôïc baøi khaûo naøy, ta seõ nhaän ngöôi. Coâng bình chöa?"

      Daàu sao baøi khaûo naøy cuõng deã. Vò Sö Phuï noùi: "Neáu ngöôi coù theå ngoài thieàn trong phoøng naøy moät ngaøy khoâng cöû ñoäng thì ta seõ nhaän ngöôi." OÂ, deã quaù! Ñoái vôùi vò laït ma naøy, ñoù chæ laø moät troø con nít, vì oâng ñaõ taäp laøm nhö vaäy moãi ngaøy. Vieäc gì cuõng chæ caàn taäp luyeän. Ngoài khoâng cöû ñoäng chæ caàn taäp laø ñöôïc. Nhö nhöõng ngöôøi trong gaùnh xieác, hoï taäp luyeän cho tôùi khi ñi ñöôïc treân moät sôïi daây moûng maø khoâng teù. Chuùng ta laøm ñöôïc, chæ caàn taäp. OÂng naøy taäp raát gioûi: "OÀ, chæ toïa thieàn moät ngaøy, khoâng thaønh vaán ñeà." OÂng chæ nghó trong ñaàu thoâi, khoâng daùm noùi ra ngoaøi, nhöng beân trong raát töï haøo. OÂng nhaän ngay. Moïi ngöôøi bieát ñieàu naøy vaø nghó vò Sö Phuï naøy chaéc noùi giôõn chôi sao ñoù. Hay coù theå oång ôû trong chuøa khoâng coù gì laøm, chaùn quaù neân muoán gaây raéc roái cho ñeä töû; bôûi vì ngöôøi naøy, ñöøng noùi chi moät ngaøy, maø moät tuaàn oâng ta cuõng khoâng caàn phaûi cöû ñoäng. Khoâng heà gì, oâng ñaõ taäp nhö vaäy töø laâu roài. Ñeå taäp phaùp moân taêng nhieät ñôn ñieàn, tröôùc heát quyù vò phaûi toïa thieàn, thanh loïc baûn thaân. Coù raát nhieàu quy luaät tröôùc khi vò thaày baét ñaàu nhaän. Cho neân, tröôùc khi hoïc pheùp giöõ nhieät, quyù vò haõy ñeán tu vôùi toâi, ñeå ngoài thieàn suoát ngaøy khoâng cöû ñoäng! (Cöôøi)

      Ai cuõng nghó raèng vò laït ma naøy ñaõ hoaøn taát moïi ñieàu kieän. Nhö vaäy taïi sao vò Sö Phuï vaãn khoâng nhaän? Tuy nhieân, vò Sö Phuï noùi raèng: "Ñöôïc roài, ngöôi ngoài ñaây ñöôïc moät ngaøy, ta seõ nhaän ngöôi." Tröôùc khi baét ñaàu baøi khaûo, vò laït ma naøy hoûi laïi moät laàn nöõa cho chaéc laø chæ coù baáy nhieâu thoâi -- "Chæ caàn ngoài moät ngaøy trong phoøng naøy?" Vò thaày ñaùp: "Phaûi, khoâng coù gì khaùc." OÂng cuõng coá tình cho moïi ngöôøi nghe thaáy (cöôøi), ñeå vò Sö Phuï seõ khoâng khaûo gì khaùc nöõa. Vì Minh Sö, hoï laøm vaäy ñoù. Nhö vò Sö Phuï cuûa Milarepa laø Marpa, noåi tieáng laø khoâng giöõ lôøi höùa. (Cöôøi)

      Cuõng gioáng nhö caâu chuyeän toâi ñaõ keå quyù vò nghe, moät vò xuaát gia beân AÁn Ñoä (toâi queân teân) khoâng bao giôø giöõ lôøi höùa. Ngöôøi thöôøng, thì quyù vò coù theå la hoï: "OÂng khoâng giöõ lôøi! OÂng thaät laø kyø cuïc!" Nhöng Minh Sö, hoï keä. Hoï khoâng caàn bieát ngöôøi khaùc nghó gì veà hoï. Ñoâi khi nhöõng ñeä töû muoán giöõ vò Minh Sö naøy, thaäm chí coøn nhoát oâng ôû trong nhaø. Neân oâng raát sôï, moãi khi coù ngöôøi môøi oâng höùa: "Ñöôïc, toâi seõ ñeán ngaøy mai hay tuaàn sau." Nhöng khoâng bao giôø ñeán. Cho neân oâng noåi tieáng laø thaát höùa. Sö Phuï cuûa Milarepa cuõng raát noåi tieáng laø thaát höùa. Ngaøi baét oâng xaây nhaø vaø höùa sau khi xaây xong Ngaøi seõ truyeàn Taâm AÁn cho. Nhöng moät caùi nhaø ñöôïc xaây xong, roài moät caùi nöõa xaây xong, Ngaøi baét oâng khieâng ñaù tôùi choã naøy, tôùi choã kia. Nhöng Ngaøi khoâng bao giôø giöõ lôøi höùa. Vaø vò laït ma naøy e raèng tröôøng hôïp naøy cuõng vaäy. oång ñoïc nhieàu saùch quaù. (Sö Phuï vaø moïi ngöôøi cöôøi). OÂng ta muoán chaéc chaén laø Minh Sö naøy höùa tröôùc maët moïi ngöôøi raèng vò laït ma chæ caàn phaûi ngoài ñoù moät ngaøy thì seõ ñöôïc nhaän. Vò Sö Phuï noùi: "öø, khoâng thaønh vaán ñeà. Chæ laøm baáy nhieâu thoâi."

      Khi vò laït ma vaøo phoøng, tröôùc maét moïi ngöôøi. Boãng nhieân oâng thaày neùm vaøo ba con raén, ñoùng cöûa laïi roài noùi: "Ngöôi ngoài trong ñoù." (Cöôøi) OÂng ta ngoài nhö vaäy suoát ngaøy. Bò nhoát trong ñoù khoâng thaønh vaán ñeà. Nguyeân moät ngaøy sau ñoù, vò Sö Phuï môû cöûa vaø vaãn töø choái vò laït ma. Nhöng oâng vaãn raát töû teá, dòu daøng giaûi thích. Coù nhöõng Minh Sö khoâng bao giôø giaûi thích. Ña soá Minh Sö khoâng chòu giaûi thích vieäc laøm cuûa hoï. Hoï la maéng maø khoâng noùi taïi sao. Duø quyù vò nghó ñoù khoâng phaûi laø loãi cuûa mình, hoï vaãn khoâng giaûi thích, cho tôùi khi quyù vò töï bieát laáy, hoaëc khoâng bieát thì raùn chòu. (Cöôøi) Hoï raát ít noùi. Thaät tình, quyù vò bieát taïi sao khoâng? Ñöôïc hoï nhaän laøm ñeä töû, noùi moät vaøi lôøi, vaø daïy töø beân trong (Sö Phuï chæ maét trí hueä) laø toát laém roài. Quyù vò coù thích ñi noùi chuyeän vôùi ngöôøi ta, daïy doã hoï hoaøi khoâng? Sôï laém! Chæ môùi coù maáy ñöùa con ôû nhaø maø ñaõ khoâng daïy noåi; daïy ngöôøi lôùn, ñaày daãy nhöõng thaønh kieán trong ñaàu raát khoù, raát vaát vaû, luoân luoân bò hieåu laàm.

      Duø sao, vò Minh Sö naøy raát töû teá, giaûi thích raèng: "Moät ngöôøi nhö ngöôi sao tieán boä ñöôïc? Trong phoøng coù raén ñoäc, ngöôi khoâng ñuoåi chuùng ra maø laïi ngoài vôùi chuùng. Ngöôi ngu quaù! (Cöôøi) Baát luaän ngöôi tu haønh gioûi tôùi möùc naøo, moät ngöôøi ngu, khoâng bieát lyù leõ thoâng thöôøng nhö vaäy thì coù lôïi ích gì?" OÂng noùi tieáp: "Ngöôi chæ ñeå yù tôùi kyõ thuaät, tôùi beà ngoaøi, chaúng haïn nhö laøm sao ñeå thieàn gioûi, ngoài suoát ngaøy khoâng cöû ñoäng, ngoài ñuùng caùch. Nhöng ngöôi khoâng chòu ñeå yù tôùi nhöõng ñoäng tònh beân trong, nhöõng naùo ñoäng trong taâm. Nhö vaäy duø coù tu caùch maáy, hoaëc duø coù taäp pheùp taêng nhieät ñôn ñieàn töø ñôn ñieàn, cuõng khoâng ích lôïi gì cho ngöôi, vaø khoâng ích lôïi gì cho ai. Vaäy hoïc laøm chi?"

      Vò laït ma cuoái cuøng hieåu ra raèng ba con raén ñoäc maø thaày neùm voâ laø ba con raén ñoäc beân trong oâng: tham, saân, vaø si - ham muoán naøy noï. Quyù vò hieåu roõ yù cuûa vò thaày naøy chöa? (Voã tay) OÂng laït ma ngu quaù, töôûng thaày thöû coi oång coù can ñaûm tôùi möùc ngoài ñoù vôùi ba con raén ñoäc hay khoâng. Nhöõng con raén cuõng tieâu bieåu cho nhöõng phaåm tính beân trong maø oâng ñaõ khoâng coá gaéng laøm chuû. OÂng chæ coá gaéng ngoài vaø ngoài hoaøn toaøn yeân laëng, ñieàu maø chuùng ta coù theå hoïc ñöôïc, coù theå thoâng thaïo. Gioáng nhö nhöõng ngöôøi ñi treân daây trong gaùnh xieác, hoï khoâng coù pheùp thuaät, khoâng coù tu haønh, chæ caàn luyeän taäp. Ñi treân khoâng khí hay ñi treân maët nöôùc cuõng vaäy.

      Toâi queân khoâng noùi cho quyù vò caùch ñi treân maët nöôùc. Muoán nghe khoâng? Caùi naøy cuõng taäp ñöôïc, nhöng phaûi maát ít nhaát laø 25 naêm. Ngöôøi ta ñi trong khoâng khí ñöôïc laø nhôø hoï taäp trung vaøo moät thöù. Hoï coù theå taäp trung vaøo sao. Coù ngöôøi taäp trung vaøo sao ñeâm vaø hoï ñi ñöôïc. Nhöng khi sao laën thì phaûi ngöøng. Coù ngöôøi gioûi tôùi noãi hoï coù theå giöõ ngoâi sao ñoù luoân luoân ôû trong taâm hoï; neân hoï coù theå ñi nhieàu ngaøy khoâng ngöøng, khoâng aên uoáng, khoâng nguû, cuõng khoâng sao. Ñoù laø khaû naêng cuûa ñaàu oùc, khaû naêng cuûa söï taäp luyeän. Baát cöù gì taäp nhieàu ñeàu coù theå laøm ñöôïc. Tieáng Anh coù caâu: "Luyeän taäp seõ laøm chuû ñöôïc." Caùc Minh Sö cuõng taäp luyeän nhieàu kieáp roài.

      Khi naøo khaéc phuïc ñöôïc thuaät voâ ngaõ laø quyù vò thaønh Minh Sö. Laøm chuû chính mình tröôùc, quyù vò seõ trôû thaønh chuû nhaân cuûa vuõ truï. Raát giaûn dò. Khoâng hôn. Chæ caàn laøm chuû chính mình. Khoâng caàn phaûi tranh ñaáu vôùi ngöôøi khaùc. Khoâng caàn phaûi ñaùnh nhau vôùi quaân lính naøo, chæ coù chính mình. Moät khi quyù vò laøm chuû ñöôïc chính mình roài, thì quyù vò laø chuû nhaân, laø Minh Sö. Moïi ngöôøi trong vuõ truï seõ nhaän bieát ñieàu ñoù. Baát luaän quyù vò thaéng bao nhieâu ngöôøi ñi nöõa, cuõng khoâng aên nhaèm gì. Haõy laøm chuû nhaân oâng cuûa chính mình. Phaûi luoân luoân kieåm thaûo beân trong, nhöõng thoùi quen, yù nghó, tính neát cuûa mình toát xaáu theá naøo. Haõy tieáp tuïc laøm coâng vieäc cuûa mình. Lo coâng chuyeän cuûa mình. Bôùt noùi ñi. Neáu khoâng caàn thì ñöøng noùi. AÊn vöøa ñuû, nguû vöøa ñuû v.v... Khi thaønh Minh Sö, quyù vò muoán laøm gì thì laøm, coù theå aên suoát ngaøy, noùi chuyeän suoát ngaøy (cöôøi), nguû suoát ngaøy. Thaät ñoù, toâi höùa vôùi quyù vò raèng khoâng sao caû. Luùc ñoù quyù vò laøm hay khoâng laøm, tuøy yù. Thieàn hay khoâng thieàn, tuøy mình choïn. AÊn hay khoâng cuõng laø vaán ñeà cuûa quyù vò. Khoâng coù ai ñeå yù tôùi nöõa bôûi vì quyù vò ñaõ thaønh Minh Sö roài. Quyù vò ñaõ laøm chuû taát caû. Quyù vò chæ huy, quyeát ñònh mình laøm vieäc gì. Quyù vò seõ khoâng coøn laøm haïi mình hay ngöôøi naøo nöõa. (Voã tay)

      Roài sau ñoù vò laït ma naøy laïy vò Sö Phuï vaø caùm ôn vò Sö Phuï ñaõ giaûi thích roõ raøng. Baøi khaûo chaám döùt vaø oâng ta ñaõ thaát baïi. Ai cuõng töôûng oâng seõ thaéng vì oâng quaù can ñaûm ngoài vôùi ba con raén ñoäc. Ñuùng vaäy, nhieàu ngöôøi chuùng ta laøm vaäy. Nhieàu ngöôøi chuùng ta ñoùng taâm, ñoùng ñaàu oùc laïi vaø ngoài ngaøy, ngoài ñeâm vôùi ba con raén ñoäc maø khoâng sôï. Nhöng chuùng ta laïi sôï suùng ñaïn, sôï troäm cöôùp. Chuùng ta sôï nhöõng ngöôøi haøng xoùm hung döõ, sôï boø caïp, caû giaùn cuõng sôï (cöôøi). Chuùng ta sôï nhöõng ngöôøi khoâng toát, khoâng hieàn. Nhöng chuùng ta laïi khoâng sôï nhöõng con raén ñoäc maø chuùng ta ñaõ nhoát beân trong chuùng ta. Ñaây cuõng laø moät baøi hoïc hay cho mình. Haõy coá gaéng quaêng maáy con raén naøy ra, nhö theá chuùng ta seõ ñöôïc töï do. (Voã tay)

      Ñoâi khi chuùng ta quen vôùi nhöõng thoùi quen naøy quaù tôùi noãi ngay caû noù ôû ñoù chuùng ta cuõng khoâng bieát. Ñoâi khi noùi doái maø khoâng bieát raèng mình ñaõ noùi doái. Ngöôøi naøo la maéng hay quôû traùch quyù vò laøm caùi gì ñoù, thì quyù vò noùi: "Ñaâu, toâi ñaâu coù laøm ñaâu!" Nhöõng thoùi quen naøy buoät mieäng noùi ra, vaø quyù vò bieát mình laøm. Nhöng khoâng sao. Maáy thöù naøy khoâng haïi gì laém. Chæ khi naøo thaät söï coá yù noùi doái ñeå haïi ngöôøi khaùc, hoaëc noùi doái ñeå che ñaäy moät loãi laàm traàm troïng, khieán ngöôøi khaùc phaûi chòu traùch nhieäm thay vì mình, thì ñoù laø moät vieäc voâ cuøng tai haïi. Haõy raùn ñöøng laøm nhö vaäy. Nhöng nhöõng vieäc kia chæ laø thoùi quen, vaø khi bieát thì saùm hoái ngay laäp töùc; nhö vaäy khoâng sao. Quyù vò khoâng coá yù vaø khoâng laøm haïi ngöôøi ta, khoâng coá tình haïi ngöôøi. Maëc duø noù cuõng khoâng toát, nhöng ít ra cuõng bieát laø mình coù caùi taät ñoù. Quyù vò bieát noù khoâng toát, vaø coá gaéng giaûm bôùt. Ñaây laø nhöõng vieäc quyù vò phaûi coi chöøng. Chæ coù mình quyù vò laø phaûi traû lôøi cho löông taâm chính mình. Khoâng phaûi toâi traùch maéng quyù vò hoaëc daïy doã quyù vò raèng quyù vò laø ngöôøi xaáu, noùi doái toâi. Khoâng phaûi vaäy. Nhöõng thöù naøy chæ laø thoùi quen. Quyù vò kieåm thaûo chính mình chöa ñöôïc saïch seõ cho laém. Nghó raèng mình khoâng sao, nghó raèng mình toïa thieàn gioûi vôùi ba con raén ñoäc ôû trong (Sö Phuï cöôøi). Quyù vò can ñaûm laém, phaûi, thaät laø can ñaûm. Nhöõng ngöôøi leo ngoïn Everest vaãn chöa can ñaûm baèng quyù vò.

      Cuõng coù nhieàu caùi quyù vò töôûng raèng mình khoâng tham. Chuùng ta ñang noùi veà ba con raén ñoäc ñoù laø: tham, saân, vaø si -- moät loaïi raøng buoäc. "Si" nghóa laø söï raøng buoäc veà vaät chaát, ngay caû nhöõng thuù vui tình caûm. "Tham", nhieàu ngöôøi ñem con hoaëc ñem chính mình tôùi ñaây chæ ñeå ñöôïc heát beänh, chaúng haïn vaäy. Khoâng chaéc ñaõ ñöôïc. Minh Sö bieát beân trong. Neáu soá quyù vò ñöôïc laønh beänh ngaøy hoâm ñoù thì Minh Sö seõ laøm. Khoâng caàn phaûi baét eùp. Chuùng ta nghó beân ngoaøi, tham tieàn baïc naøy noï. Nhöng beân trong, laø ngöôøi tu haønh, chuùng ta khoâng neân tham ngay caû phöôùc baùu, gia trì. Ñaây cuõng laø moät loaïi raén ñoäc. Quyù vò khoâng caàn phaûi tham tieàn baïc, danh voïng. Caùi gì khoâng thuoäc veà mình maø quyù vò coá laáy, veà taâm linh, tình caûm hay tieàn taøi, ñeàu laø tham. Khi quyù vò ñi ra ngoaøi noùi vôùi nhöõng ngöôøi khoâng phaûi ñoàng tu raèng: "OÀ, Sö Phuï vieäc gì cuõng bieát. Chæ caàn caàu nguyeän laø Ngaøi bieát." Nhöng chính quyù vò laïi ñaåy khoù khaên ñeán tröôùc maët toâi, thaäm chí coøn laøm oàn aøo cho toâi bieát, toâi ñeå yù tôùi quyù vò nöõa chöù. Cho neân nhö vaäy laø quyù vò cuõng giöõ moät con raén ñoäc -- raén ñoäc cuûa söï voâ minh, raén ñoäc cuûa söï thieáu loøng tin. Chuùa Gieâ Su luoân luoân noùi raèng: "Cha chuùng ta taïo ra moïi thöù trong theá giôùi. Taïi sao Ngaøi laïi khoâng lo cho ngöôi aên, cho ngöôi maëc. OÀ, ngöôi loøng tin quaù ít!"