Lieàu Thuoác Sinh Toá B12

Do ban Baùo Chí Ñaøi Baéc, Formosa

Sinh Toá B12 Laø Gì?

       Sinh toá B12 laø gì vaø quan troïng ñoái vôùi söùc khoûe cuûa con ngöôøi nhö theá naøo? Sinh toá B12 mang troïng traùch taïo ra maùu. Noù chæ coù theå ñöôïc haáp thuï ñeå xöû duïng khi coù söï hieän dieän cuûa nhaân toá hoã trôï, ñoù laø chaát mucoprotein tìm thaáy trong bao töû vaø ruoät. Sinh toá B12 nguyeân thuûy ñöôïc ruùt ra töø gan ñoäng vaät vaøo ñaàu naêm 1947, vaø ñöôïc duøng ñeå trò beänh thieáu maùu aùc tính (söï giaûm daàn hoàng huyeát caàu kinh nieân trong maùu). Sau naøy, nhöõng nhaø khaûo cöùu ñaõ duøng phöông phaùp leân men ñeå keát taïo ra nhöõng löôïng lôùn Sinh toá B12 töø moät dung dòch coù vi khuaån (streptomyces griseus). Kyõ thuaät naøy vaãn tieáp tuïc ñöôïc xöû duïng roäng raõi trong ngaønh y döôïc. Teân hoùa hoïc cuûa Sinh toá B12 laø cyanocobalamin. Sinh toá B12, coøn ñöôïc goïi laø Cobalamin, coù theå duøng ñeå chöõa beänh thieáu maùu aùc tính vaø thöôøng ñöôïc goïi laø "yeáu toá choáng beänh thieáu maùu aùc tính." Söï hieän dieän cuûa khoaùng chaát phosphorous vaø cobalt trong caáu truùc phaân töû cuûa B12 khieán noù coù maøu ñoû, vaø laø loaïi sinh toá duy nhaát vôùi maøu ñoû trong suoát, neân ñöôïc meänh danh laø "Sinh toá ñoû". Laø chaát sinh toá duy nhaát chöùa ñöïng taát caû nhöõng khoaùng chaát thoâng duïng, sinh toá B12 coù nhieàu daïng, chaúng haïn nhö B12a, B12b, vaø B12c. Noù thöôøng goàm coù moät phaân töû coban noái lieàn vôùi moät nhoùm CN vaø moät nhoùm OH hay NO2.

Sinh Toá B12 vaø Söùc Khoûe Cô Theå

        Sinh toá B12 laø moät trong nhöõng yeáu toá toái caàn thieát trong cô theå con ngöôøi. Thí duï, noù ñoùng moät vai troø quan troïng trong söï phaân chia vaø sinh tröôûng cuûa nhieàu loaïi teá baøo khaùc nhau, keå caû hoàng huyeát caàu. Ngoaøi ra, noù cuõng caàn thieát cho söï ñoåi môùi cuûa nhöõng teá baøo thöôïng bì vaø tröôûng döôõng chaát myelin, lôùp baûo boïc chung quanh daây thaàn kinh. Noùi veà söï vaän haønh trong cô theå, Sinh toá B12 coù baûy chöùc naêng chaùnh nhö sau:
* Giuùp bieán theå nhöõng chaát ñaïm, chaát beùo, vaø tinh boät (carbo-hydrates). Ñieàu naøy coù nghóa laø neáu chuùng ta tieâu thuï caøng nhieàu nhöõng thöù naøy thì cô theå caøng caàn nhieàu B12 hôn ñeå bieán theå chuùng. Trong caùc chaát dinh döôõng naøy, chaát ñaïm (proâ-teâ-in) tieâu thuï nhieàu Sinh toá B12 nhaát.

  • Cung caáp moät chaát lieäu caàn thieát cho tieán trình caáu taïo maùu (qua söï hoã töông taùc duïng vôùi aùt xít folic), töø ñoù ngaên ngöaø beänh thieáu maùu.
  • Giuùp duy trì söï vaän haønh bình thöôøng cuûa heä thoáng thaàn kinh trung boä.
  • Giuùp treû em phaùt trieån, vaø aên thaáy ngon mieäng hôn.
  • Taêng söùc maïnh.
  • Giuùp traùnh beänh hay lo aâu vaø tính hieáu ñoäng.
  • Taêng söùc chuù yù, trí nhôù, vaø caûm giaùc thaêng baèng.

Söï Haáp Thuï vaø Döï Tröõ Sinh Toá B12
Trong Cô Theå Con Ngöôøi

        Theo nhöõng khaûo cöùu y khoa, khi Sinh toá B12 vaøo cô theå, noù seõ taïo neân moät hôïp chaát vôùi moät nhaân toá beân trong do nhöõng teá baøo lôùn cuûa tuyeán tieâu hoùa (parietal) treân nieâm maïc (maøng chaát nhôøn) daï daøy tieát ra, tröôùc khi ñöôïc haáp thuï bôûi nhöõng cô haáp thuï (receptor) trong hoài traøng [phaàn haï] cuûa ruoät non vôùi söï hieän dieän cuûa nhöõng ion chaát voâi. Treân lyù thuyeát, neáu bao töû chuùng ta hoaït ñoäng bình thöôøng vaø chuùng ta ñaõ duøng moät ít löôïng ion chaát voâi, cô theå seõ haáp thuï ñöôïc taát caû Sinh toá B12 trong baát cöù thöùc aên naøo, do ñoù seõ khoâng bò thieáu B12. Vì vaäy, noùi raèng soá löôïng lôùn Sinh toá B12 trong rong bieån vaø moät soá loaïi ñaäu phuïng khoâng ñöôïc cô theå haáp thuï tröïc tieáp laø khoâng ñuùng.

        Moät khaùm phaù ñaùng möøng cho bieát raèng söï mang thai seõ daãn ñeán söï taêng tröôûng laï thöôøng soá löôïng cô haáp thuï trong ruoät hoài, doù ñoù ñaûm baûo söï haáp thuï Sinh toá B12 toát hôn. Ngöôïc laïi, söï vaéng maët cuûa nhaân toá hoã trôï beân trong coù theå daãn ñeán söï thieáu Sinh toá B12. Söï giaûi phaåu caét xeùn ñi moät phaàn hay taát caû bao töû (gastrectomy) cuõng nhö beänh bao töû do tieát ra nhaân toá hoã trôï thaáp cuõng coù theå ngaên trôû cô theå haáp thuï Sinh toá B12, gaây neân beänh thieáu maùu aùc tính (söï giaûm daàn hoàng huyeát caàu kinh nieân trong maùu). Nhöõng tröôøng hôïp naøy phaàn lôùn laø do bao töû khoâng theå taïo nhaân toá hoã trôï caàn thieát cho söï haáp thuï Sinh toá B12.

        Moät khi Sinh toá B12 ñöôïc haáp thuï, noù ñöôïc chöùa trong gan, vaø ñöôïc di chuyeån bôûi nhöõng chaát hoã trôï nhö transcobalamin I vaø II vaøo trong maùu khi cô theå caàn ñeán. Ngoaøi vieäc caáu taïo maùu, Sinh toá B12 cuõng tham gia trong söï hoùa sinh nhoùm meâ-thyl, vaø do ñoù, coù moät aûnh höôûng giaùn tieáp nhöng maïnh meõ trong tieán trình hoùa hôïp chaát purine vaø pyrimidine nucleotides töùc laø nhöõng phaàn cuûa aùt-xít nucleic laø caáu truùc hình thaønh cuûa DNA. Sinh toá B12 hoaït ñoäng toát nhaát khi ñöôïc haáp thuï cuøng luùc vôùi aùt-xít folic, vaø coù theå phuïc hoài söùc soáng cho cô theå trong moät thôøi gian raát ngaén. Noù boå sung cho nhöõng phaàn töû khaùc cuûa nhoùm Sinh toá B cuõng nhö laø Sinh toá A, C, vaø E. Sinh toá B12 ñöôïc haáp thuï deã daøng khi tuyeán giaùp (thyroid gland) hoaït ñoäng bình thöôøng. Nhöõng trieäu chöùng thieáu Sinh toá B12 chæ ñöôïc phaùt hieän khoaûng 5 naêm sau khi cô theå bò maát heát Sinh toá B12.

        Sinh toá B12 coù theå chòu ñöôïc ñoä noùng cao, nhöng bò toån thöông khi gaëp aùt-xít, chaát kieàm (alkalis), söï aåm öôùt, caø-pheâ, thuoác laù, röôïu, kích thích toá estrogen, vaø thuoác nguû. Neáu duøng nhöõng thöù naøy cuøng luùc vôùi Sinh toá B12, chuùng seõ trung hoøa aûnh höôûng cuûa B12 hoaëc ngaên trôû söï haáp thuï B12 vaøo trong cô theå. Röôïu cuõng ngaên caûn söï haáp thuï cuûa Sinh toá B1, B2, B6, vaø B12, aùt xít folic, Sinh toá C vaø K, chaát keõm (zinc), magnesium, vaø chaát voâi (calcium). Vì tính öùc cheá naøy coù haïi ñeán söùc khoûe, chuùng ta neân ngöøng uoáng röôïu.

Thöïc Phaåm Chay Coù Sinh Toá B12

        Nhöõng nhaø khaûo cöùu y hoïc vaø chuyeân gia dinh döôõng ñaõ töøng cho raèng Sinh toá B12 chæ coù trong thòt, nhö boø, heo, gaø, vaø gan, cuõng nhö trong tröùng, vaø raát hieám coù trong thöïc phaåm thöïc vaät. Töø nhöõng cuoäc khaûo cöùu, hoï keát luaän raèng söï suy thieáu Sinh toá B12 thöôøng thöôøng laø nguyeân nhaân gaây neân beänh thieáu maùu trong nhöõng ngöôøi aên chay. Quan nieäm sai laàm naøy coù theå laø do söï khaûo saùt khoâng ñaày ñuû hoaëc söï queân soùt veà nhöõng thöïc phaåm thöïc vaät nhö Chlorella (rong xanh nöôùc ngoït) vaø Sprirulina, laø nhöõng thöïc phaåm coù nhieàu Sinh toá B12, nhieàu chaát ñaïm vaø nhieàu chaát boå dinh döôõng hôn thòt boø vaø gan. Coäng ñoàng Ñoâng Y cuõng tìm thaáy nhieàu döôïc thaûo Trung Hoa nhö Chinese Angelica (caây baïch chæ), Angelica keiskei, vaø Comfrey (Symphytum officinale) coù Sinh toá B12. Phoù maùt (ñaët bieät laø thöù leân men), söõa vaø nhöõng saûn phaåm phuï cuûa söõa (söõa chua v.v...), luùa mì nguyeân chaát, gaïo löùc, rong bieån (seaweed), coû nguõ coác, caùm gaïo, hoa cuùc, naám, ñaäu, rau cuû ngaâm daám chua, saûn phaûm phuï leân men cuûa ñaäu (ví duï miso, chao, vaø ñaäu ñen leân men), vaø nhöõng chaát men [yeast] (ví duï beer khoâng coù chaát röôïu), taát caû ñeàu coù sinh toá naøy. Cho neân, nhöõng ngöôøi aên chay khoâng caàn phaûi lo thieáu Sinh toá B12. Thöôïng Ñeá ñaõ cho ñaày ñuû. Chuùng ta chæ caàn hieåu bieát ñeå khai môû kho taøng voâ taän naøy.

        Ngöôøi lôùn, aên chay hay khoâng, chæ caàn soá löôïng raát ít Sinh toá B12 ñeå ñöôïc khoûe maïnh. Tuy nhieân coù nhöõng nôi treân theá giôùi maø con ngöôøi coù theå taïo ra Sinh toá B12 beân trong cô theå. Thöû nghieäm vi truøng laáy töø ruoät cuûa moät soá ngöôøi aên chay taïi AÁn Ñoä ñaõ tìm ra nhöõng sieâu sinh vaät coù khaû naêng naøy. Tình traïng thieáu Sinh toá B12 cuõng coù theå bieát ñöôïc qua söï thöû maùu. Neáu löôïng sinh toá naøy gaàn hay döôùi möùc bình thöôøng, caàn phaûi duøng thuoác boå sung.

Chöùc Naêng Môùi cuûa Sinh Toá B12
Khaùm Phaù Beänh Ung Thö

        Y hoïc ñaõ chöùng thöïc raèng taát caû sinh vaät caàn Sinh toá B12 nhö moät ñoàng söï gaây men trong tieán trình bieán thaùi vaø taùi taïo (hình thaønh DNAvaø RNA ) cuûa teá baøo cô theå. Söï suy thieáu Sinh toá B12 laâu daøi coù theå gaây neân moät soá beänh. Chaúng haïn nhö hoàng huyeát caàu cuûa moät ngöôøi bình thöôøng sinh tröôûng vaø cheát ñi trong voøng 120 ngaøy. Teá baøo maùu môùi ñöôïc caáu taïo töø trong nhöõng teá baøo tuûy ñeå ñaûm baûo söï vaän chuyeån bình thöôøng cuûa thaân theå. Maëc daàu vaäy, tình traïng thieáu Sinh toá B12 coù theå laøm cho hoàng huyeát caàu hoaït ñoäng roái loaïn hoaëc khoâng thaønh hình ñöôïc, do ñoù gaây neân beänh thieáu maùu megaloblastic (trong maùu coù nhöõng hoàng huyeát caàu vôùi kích thöôùc khoâng bình thöôøng). Trong moät vaøi truôøng hôïp, tình traïng thieáu Sinh toá B12 keùo daøi coù theå trì treä söï thaønh hình vaø hoaït ñoäng cuûa tuûy soáng (myelin), cuoái cuøng daãn ñeán chöùng roái loaïn thaàn kinh (vieâm maøng oùc) hoaëc söï phaùt trieån naõo boä khoâng ñöôïc ñaày ñuû. Noùi moät caùch khaùc, duøng Sinh toá B12 ñaày ñuû raát quan troïng cho söùc khoûe cuûa con ngöôøi. Döïa treân lyù thuyeát laø taát caû caùc teá baøo cuûa cô theå, ñaëc bieät laø nhöõng teá baøo bieán hoùa nhanh choùng, caàn Sinh toá B12, nhöõng nhaø khaûo cöùu taïi Beänh Vieän Mayo ôû Hoa Kyø ñaõ saùng cheá moät vai troø môùi cho sinh toá naøy, ñoù laø doø beänh ung thö. Taát caû teá baøo ung thö ñeàu traûi qua söï bieán thaùi nhanh choùng, coù nghóa laø chuùng caàn moät soá löôïng lôùn Sinh toá B12 ñeå sinh tröôûng. Nhöõng nhaø khaûo cöùu taïi Vieän Mayo ñaõ tìm thaáy laø neáu Sinh toá B12 ñöôïc keát hôïp vôùi nguyeân töû phoùng xaï, roài chích vaøo cô theå, maùy chuïp hình quang tuyeán X ba chieàu (CAT scan) seõ cho thaáy möùc ñoä phoùng xaï khaùc nhau cuûa caùc teá baøo. Ñieàu naøy giuùp caùc nhaø khaûo cöùu theo doõi tôùi ñuùng choã cuûa nhöõng teá baøo ung thö, laø nhöõng teá baøo tieâu thuï nhieàu Sinh toá B12 phoùng xaï hôn nhöõng teá baøo bình thöôøng. Nhöõng thí nghieäm khôûi ñaàu taïi Vieän Mayo ñaõ tìm thaáy kyõ thuaät "khaùm phaù taøi tình" naøy ñaõ thaønh coâng trong vieäc ñònh vò trí phaùt trieån cuûa ung thö trong 90 phaàn traêm beänh nhaân. Kyõ thuaät naøy raát höõu ích trong vieäc ñònh beänh ung thö vuù, trong khi chuïp hình quang tuyeán X theo caùch thoâng thöôøng ít xaùc thöïc hôn. Moät beänh nhaân nöõ chaån beänh baèng kyõ thuaät môùi naøy taïi Vieän Mayo chæ caàn phaûi caét boû moät phaàn thay vì taát caû boä ngöïc cuûa baø. Khaûo cöùu cuõng cho thaáy laø kyõ thuaät môùi coù theå duøng ñeå chaån beänh ung thö phoåi, tuyeán giaùp (thyroid), tuyeán tieàn lieät (prostate), ruoät, naõo boä, vaø xöông. Khaùm phaù naøy laø moät phaùt hieän chính trong söï chaån beänh vaø chöõa beänh ung thö.

Ghi danh ñeå nhaän baûn tin baèng ñieän töû
Quyù vò seõ nhaän ñöôïc baûn tin môùi nhaát baèng ñieän töû, cuõng nhö giaùo lyù choïn loïc vaø lôøi phaùp cam loà, v.v..

Taûi Xuoáng
Baûn Tin #115