Tuyeán tuøng laø moät boä phaän deïp, hình noùn, nhoû baèng hoät ñaäu naèm ôû trung ñieåm cuûa naõo boä. Noù tröôûng thaønh tôùi möùc ñoä toái ña trong thôøi kyø thô aáu, nhöng sau ñoù noù trôû thaønh cöùng laïi vaø teo daàn theo tuoåi taùc.
Tuyeán Tuøng vaø Melatonin
Soá löôïng melatonin saûn xuaát bôûi tuyeán tuøng tuøy thuoäc vaøo soá löôïng aùnh saùng maø noù nhaän ñöôïc, vì tuyeán naøy ñoùng vai troø "ñoàng hoà" cuûa thaân theå do söï nhaïy caûm cuûa noù ñoái vôùi aùnh saùng vaø söï ñieàu haønh chu kyø nguû-tænh. Trong giaác nguû veà ñeâm, möùc ñoä melatonin trong thaân theå taêng leân, giöõa 11 giôø ñeâm vaø 2 giôø saùng laø nhieàu nhaát, sau ñoù laïi giaûm xuoáng raát nhanh khi moät ngaøy môùi baét ñaàu.
Soá löôïng saûn xuaát melatonin tuøy thuoäc vaøo tuoåi taùc, taêng leân sau khi sinh ra ñôøi ba thaùng, tôùi möùc toái ña luùc leân saùu tuoåi, vaø khôûi söï giaûm xuoáng sau tuoåi daäy thì.
Melatonin coù moät keát caáu hoùa hoïc ñôn giaûn nhöng laïi ñoùng moät vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi thaân theå, kieåm soaùt coâng vieäc cuûa caùc boä phaän, caùc tuyeán, vaø ñieàu hoøa söï saûn xuaát kích thích toá. Noù cuõng kieàm cheá söï kích thích thaùi quaù do daây thaàn kinh giao caûm gaây ra ñeå haï aùp suaát cuûa maùu vaø giaûm bôùt nhòp tim, do ñoù tim ñôõ phaàn naøo aûnh höôûng. Noù cuõng laøm dòu bôùt nhöõng phieàn muoän veà tinh thaàn, giuùp nguû ngon, ñieàu chænh giôø giaác thaân theå, giaûm chöùng nguû-tænh khoâng ñuùng luùc sau khi ñi maùy bay, taêng cöôøng söùc mieãn nhieãm, gia taêng söùc ñeà khaùng cuûa cô theå ñoái vôùi vi truøng vaø vi khuaån, vaø ngaên ngöøa bònh ung thö vaø bònh maát trí veà giaø.
Soá löôïng melatonin ñöôïc saûn xuaát ñi ngöôïc vôùi soá löôïng serotonin, moät chaát hoùa hoïc laøm maïch maùu co laïi vaø coù nhieäm vuï daãn luoàng thaàn kinh (neurotransmitter). Ban ngaøy, ñaàu oùc hoaït ñoäng nhieàu nhaát, ñoù laø luùc noù chaïy lung tung vaø hay bò phaân taâm, khieán soá löôïng serotonin caàn cho daây thaàn kinh bò taêng leân. Ban ñeâm hay luùc thieàn, ñaàu oùc bôùt hoaït ñoäng, soá löôïng serotonin giaûm xuoáng vaø melatonin taêng leân, vaø tình traïng naøy thay ñoåi. Tuy nhieân, khi maét nhaän aùnh saùng, möùc saûn xuaát melatonin giaûm xuoáng. Vì lyù do naøy maø nhöõng ngöôøi laøm vieäc ban ñeâm vaø nhöõng ngöôøi nguû vôùi aùnh saùng coù söùc khaùng beänh thaáp hôn vaø coù khuynh höôùng bò ung thö nhieàu hôn ngöôøi khaùc.
Hai cuoäc nghieân cöùu ôû Hoa Kyø cho bieát aùnh saùng choùi veà ñeâm laøm giaûm soá löôïng melatonin vaø gia taêng chaát kích thích toá estrogen trong phuï nöõ, do ñoù cuõng gia taêng chöùng ung thö trong phuï nöõ laøm vieäc ban ñeâm. Cuoäc nghieân cöùu veà nhöõng treû sô sinh cheát baát ngôø cho thaáy caùc em beù naøy coù tuyeán tuøng chaäm phaùt trieån, laøm giaûm möùc melatonin vaø laøm yeáu khaû naêng ñoái phoù vôùi caùc phaân töû töï do trong oùc (nhöõng phaân töû khoâng coù ñuû boä nguyeân töû), khieán cho naõo boä deã bò haïi bôûi nhöõng phaân töû naøy. Moät cuoäc khaûo cöùu khaùc veà bònh buoàn khoå taâm trí trong treû em vaø ngöôøi lôùn cho thaáy möïc ñoä melatonin trong nhöõng beänh nhaân taâm thaàn naøy thaáp hôn nhöõng ngöôøi bình thöôøng khoûe maïnh.
Melatonin coù moät ít trong nhöõng loaïi caây nhö: coám (oats), baép ngoâ, gaïo, göøng, caø chua, chuoái vaø luùa maïch. Duøng nhöõng loaïi thöùc aên khaùc nhö rong bieån, ñaäu naønh, hoät bí, hoät döa, quaû haïnh nhaân (almond), ñaäu phoïng, men (yeast), maïch nha, vaø söõa, giuùp gia taêng soá löôïng melatonin trong thaân theå.
Giaûm tieâu thuï thöùc aên seõ giöõ melatolin ôû möùc ñoä bình thöôøng. Nhöõng cuoäc nghieân cöùu cho bieát chuoät giaø aên ít coù tuyeán tuøng khoûe maïnh nhö chuoät non vaø coù theå ñieàu hoøa söï saûn xuaát melatonin. Möùc melatonin trong nhöõng con chuoät naøy baèng 80% soá löôïng melatonin trong chuoät non, trong khi nhöõng con chuoät giaø khoâng bò haïn cheá aên chæ coù 40%.
Maëc duø melatonin coù moät aûnh höôûng quan troïng trong cô theå con ngöôøi, nhöng ñieàu naøy vaãn chöa ñöa ñeán moät keát luaän cuï theå naøo cho bieát duøng theâm chaát melatonin laø coù lôïi cho söùc khoûe. Nghieân cöùu cho bieát cô theå ñaøn baø ngoài thieàn coù nhieàu melatonin hôn. Taäp theå duïc ngoùn chaân caùi cuõng kích thích söï saûn xuaát melatonin. Taäp theå duïc ban ngaøy laøm gia taêng soá löôïng melatonin, trong khi taäp theå duïc ban ñeâm seõ coù keát quaû ngöôïc laïi. Do ñoù, chuùng ta neân aên ít ñi, ngoài thieàn, taäp theå duïc thöôøng xuyeân ban ngaøy vaø coù moät ñôøi soáng kyû luaät.
