Ban Tin Thanh Hai Vo Thuong Su 138

Do s ty ong tu Pamela Millar, San Jose, California, Hoa Ky
(Nguyen van tieng Anh)

N hng ngi tu phap Quan Am va nhieu nhan vat mo ao khong la g oi vi nhng the nghiem tuyet vi nh "nhap nh" hoac tr thanh "ong nhat the vi Tao Hoa", "ong nhat the vi Van Vat". Mac dau vay, nhng hien tng lien quan en ton giao va tu hanh van con la nhng huyen thoai khong the giai thch c oi vi cac khoa hoc gia. Dau sao i na, trong nhng nam gan ay, cang luc cang nhieu khoa hoc gia muon tm hieu s that ang sau nhng the nghiem nay qua viec x dung nhieu dung cu khoa hoc toi tan.

Nhng nha nghien cu nay cuoi cung a quyet nh rang ton giao ang c tm hieu ky cang. Trong mot lanh vc goi la "than hoc ve nao bo", nhieu cuoc khao cu khoa hoc co tam voc ang do tm nhng bien oi the chat xay ra  nao bo trong luc mot ngi co the nghiem tam linh. An ban ngay 7 thang 5, 2001 cua tuan san Newsweek a tng thuat ve e tai hap dan nay trong bai "Ton Giao va Nao Bo". Tac gia Kenneth L. Woodward a dan chng nhieu sach v va nhng cuoc nghien cu co s kiem soat cua cac nha khao cu y khoa, cho thay bang chng cam ng tam linh va ton giao a tao nen nhng phan ng nh the nao trong than kinh nao bo.

Nhng "nha than hoc nao bo" nay ang co gang x dung nhng d kien thau lm c e chng minh rang nao bo c cau truc cho sinh hoat tam linh va e xac nh au la s khac biet gia ngi co the nghiem cao va nhng ngi co t the nghiem, hay khong co khuynh hng tam linh nao ca. S khao cu cua ho la e xac nh the nghiem than b nao co the cho chung ta biet c ve toan the tam thc va e biet khuynh hng the xac hay tinh than nao a khien cho mot so ngi thien ve i song tam linh hn.

Bai bao trong t Newsweek a dan chng nhieu cuoc khao cu vi ket qua tng t, ke ca cuoc th nghiem vi cac oan the Phat T Tay Tang, cac ni co Franciscan va mot phu n thay Chua tai Machu Picchu, Peru. Nha khao cu David Wulff, ngi c dan chng trong bai bao, noi rang s tng t gia "nhng the nghiem tam linh vt ngoai gii han van hoa, thi ai, va tn ngng cho thay mot iem chung co the la phan anh nhng cau truc va hoat ong trong nao bo con ngi."

ac biet la qua nhng ky thuat chup quang pho, cac nha khao cu a co the lam nhng cuoc th nghiem lap i lap lai, cho thay nhng dien bien tng ong tai mot so vung nao bo qua nhng the nghiem ton giao khac nhau. Chang han nh, thuy nao pha trc hoat ong trong nhng luc thien nh sau, thuy nao gia hai thai dng lien quan en cam xuc trong luc the nghiem (nh vui, s), thuy nao pha di ly giai nhng hnh anh nh thanh gia hoac hnh tng. Cho noi tiep ba thuy nao nay la ni chi phoi phan ng ve ngon ng va ni s lien ket c hnh thanh, va khi nhng thuy nao  nh au hoan toan yen lang, mot ngi co the cam thay ong nhat the vi vu tru.

Phat hien cuoi ke tren a ac biet thu hut cac khoa hoc gia. Co mot khu vc cua thuy nao tren nh au,  mat tren va ve pha sau goi la "khu vc phoi hp phng hng" ma dng nh hoan toan toi en khi mot ngi the nghiem cam giac ong nhat the sau nhat vi vu tru. Dng nh phan nao nay chi phoi cam giac cua ban nga ve thi gian va khong gian. Noi ro hn, khu vc nh hng ben trai chi phoi khai niem cua mot than the c quy nh pham vi ve vat chat, va khu vc phoi hp ben phai tao cam giac khong gian ni than the hien hu. Mot nha khao cu than hoc ve nao bo, Andrew Newberg, trong an pham "Tai Sao Thng e Khong Bo i" cua ong, mieu ta tac dung o nh sau: "Neu quy v ong khu vc nay lai, nh quy v lam khi i sau vao thien nh, quy v khong cho phep nao bo phan biet gia ban nga va vo nga." ieu nay co the a en an tng ong nhat the vi vu tru.

Mot ly thuyet khac cho rang dien tien ien lc cao o  nhng thuy nao thai dng co the gay nen the nghiem than b va tao ra linh anh. Quan iem nay con am ch rang cam hng tam linh ln at c bi nhng nhan vat lch s nh Joan of Arc, Dostoyevsky, Proust, Thanh Paul, va Thanh Teresa cua Avila co the ch la do "s kch ong cua nao bo thai dng", gom nhng t gia tang bat thng cua hoat ong ien lc tai nhng khu vc thai dng cua nao bo. V ay la khu vc cai quan ve ngon ng va s phoi hp, thuyet nay cho rang nhng tran ien nho co the tao nen the nghiem linh anh cao va nhng hnh anh dien giai nh hnh Thng e. Thuy nao ben trai cai quan cam giac ve ban nga. Neu thuy nao ben phai hoan toan yen lang, trong khi thuy nao ben trai b kch thch, nao bo co cam giac vo gii han cua ban nga, hay s hp nhat vi Thng e. ieu nay co the giai thch nhng "tieng" Joan of Arc a nghe hay nhng canh ma Thanh Paul a the nghiem.

Trong khi tat ca nhng ieu nay thay giong nh khoa hoc muon rut gon, tm cach giai thch mot cach hp ly ve nhng hien tng ma chnh no khong hieu noi, cung co mot so ngi cong nhan rang dien bien nao bo n phng khong u chng minh the nghiem tam linh la do nao bo "tng tng" ra. Newberg thu nhan "khong the nao xac nh nhng s chuyen bien than kinh he i oi vi the nghiem tam linh co ngha la au oc ang gay ra nhng the nghiem nay thay v no ang cam nhan mot hien thc tam linh." Tuy nhien, nhng loai khao cu nay co the a khoa hoc en mot phng phap hay hn e hieu biet ve tam thc con ngi, mot trong nhng b an ln nhat cua s song. S bat cau nay gia khoa hoc va ton giao cung co the a en nhng kham pha mi trong cong cuoc tm hieu loai ngi.

For Muon biet them chi tiet, xin vao trang mang: http://www.passig.com/pic/Religion&TheBrain.htm

Tr Ve Muc Luc