Ban Tin Thanh Hai Vo Thuong Su 105

Thang 7, 1999
Do ong tu Velma King, Indiana, My Quoc

(Nguyen van tieng Anh)

        Can c theo so tham,  Anh hien tai co nhieu ngi an chay hn bao gi het, va so ngi an chay ang gia tang en mot mc o kinh ngac. Vao nam 1945, so tnh ghi nhan ngi an chay  Anh la 100,000 ngi, can c tren ho s khau phan vao luc o. Vao nam 1997, Tham Phieu Y Kien Quoc Gia (National Opinion Poll) a tiet lo rang  Anh, moi sau ngi la co mot ngi an chay, hay c coi nh co y muon an chay. Trong so phieu, 44% ang chuyen sang an chay v nhng ly do ao c (quan tam en suc vat), 22% v nhng ly do sc khoe, va 9% la v hau qua cua s e doa ve thc pham. Mot lan bo tham khac trong nam 1998, a cho thay rang so ngi an chay  Anh c c lng la bon trieu hay 7% cua tong cong dan so, va 82% dan Anh tin rang se co nhieu ngi an chay hn na trong tng lai.

        Gallup Poll (mot cuoc bo phieu khac) nam 1997 kham pha ra rang so ngi an chay  Anh a tang len gap oi trong vong mi nam, va 13,000 ngi ang bo an tht o trong nhng ba an cua ho. Hau nh phan na dan so (46%) hien tai cho biet la ho ang an tht t hn. Theo cuoc tham phieu Mintel Poll, phong trao an chay banh trng nhanh nhat tai Anh.

        Nhieu d kien khac lam tang s phan khi la th trng thc pham chay hien nay gia tr hn $11.1 ty tien Anh moi nam, va 11% nhng ngi t la tuoi 15 ti 34 a an chay.

        Vi ty le gia tang hien thi, toan the dan chung Anh se la ngi an chay vao khoang nam 2030!

        Lch s ve thuyet an chay  My la mot chuyen khac na. Trong bai viet cua Michael Bluejay, "Lch S cua Thuyet An Chay vi s Nhan Manh vao Hoa Ky t 1970+", ong viet rang: "Cho en khoang gia nam 1900, ngi My a an t tht hn la ngay hom nay. Gia ca th rat cao, tien nghi ong lanh cha c pho bien rong rai, va s phan phoi con la mot van e. Tac dung phu cua cuoc cach mang ky nghe la tht tr nen re hn, co the d tr c, va de dang e phan phoi. Khi nhng thay oi nay xay ra, s tieu thu tht a gia tang mot cach d doi -- va nhieu chng benh nan y cung gia tang nh la ung th, benh tim, benh tieu ng."

        Thuyet An Chay khong c pho thong  My cho en nam 1971, khi mot quyen sach ban chay nhat cua Frances Moore Lappe c xuat ban: "Diet for a Small Planet" ("Cach An Uong Cho Mot Hanh Tinh Be Nho").

La ngi que quan  Ft. Worth, Lappe a bo ngang viec hoc  trng U.C. Berkrley e nghien cu rieng ve nan oi cua the gii. Co that kinh ngac khi kham pha ra rang chung ta phai ton 14 lan me coc e nuoi mot con vat hn la chnh no a san xuat ra tht - mot s phung ph tai nguyen khong lo ! (Gia suc an hn 80% me coc tieu thu  My. Neu ngi My ch cat i 10% tht tieu thu cua ho, th se co u me coc e nuoi tat ca nhng ngi b nan oi tren the gii).  tuoi tre 26, Lappe a viet c quyen: "Diet for a Small Planet" e khuyen khch moi ngi nen an nhng ba an khong co tht, va e ngng phung ph cung cap thc pham cua the gii.

        Sach cua co Lappe c ban chay nhat, a ban ra hang trieu quyen. No cung a phong ra phong trao an chay tai Hiep Chung Quoc Hoa Ky. Quyen sach "Diet for a Small Planet" a tao nen mot phong trao cho viec an chay trong thap nien 1970. Tuy nhien, nhieu ngi sap an chay a bo y nh oi sang an chay bi v ho ngh no oi hoi mot s hoach nh. Mot chuyen hoang ng khac cho rang nhng san pham lam bang sa va trng th rat khoe manh, va nhng ngi an chay tot hn nen am bao rang phai an ay u e khoi chet. Nhng chuyen hoang ng o b pha tan bi mot quyen sach cua John Robins vao nam 1987, "Diet for a New America" ("Cach An Uong Cho Mot Tan Hoa Ky"). Phan th nhat cua quyen "Diet for a New America" trnh bay nhng kinh hoang cua nhng hang nuoi gia suc. Phan th nh a chng minh mot cach rat thuyet phuc rang an tht th oc hai nh the nao, va an chay th manh khoe va an toan nh the nao (ngay ca mon an chay khong co thanh phan ong vat nh sa, trng...). Phan th ba gii thieu the gii vi nhng hau qua moi sinh khong the lng c trong viec canh tac suc vat, ma ngay ca nhng ngi an chay khong he biet en trc khi quyen sach c xuat ban.

        Quyen "Diet for a New America" a tai phat khi phong trao an chay  My, no cung a phong ra phong trao an chay khong co sa va trng. Trong vong hai nam sau khi sach cua Robbins c xuat ban, gan mi oan the an chay a c thanh hnh  Texas.

        S phat trien cua ky nghe sc khoe, va s gia tang giao duc ve i song lanh manh, cung nh s hieu biet ve i song lanh manh, thuat song khoe, a co mot anh hng ang ghi nhan oi vi cach an uong cua ngi My, S ton kem ve nong nghiep, moi sinh, va thuoc men cua viec tieu thu tht suc vat ang c s chu y cua hang ngan ngi My moi ngay. Long t bi oi vi suc vat la mot phan cua phng trnh. So ngi an chay  My ang len cao, cung nh thc pham bo dng ngay cang c cong nhan nh nhng yeu to chnh cho viec song dai, ngan nga benh tat, s khoe manh ve the xac, va che ng ap lc tinh than. Ve nhng muc ch nay, hn 12 trieu ngi My a chon an chay suot i. Nhng ngi khac an tht t hn, an rau nhieu hn, giam bt viec dung m, va cai thien cach an uong cua ho bang bat c cach nao ma ho co the.

        Michael Bluejay ket luan, "Ngay nay, s chap nhan thuyet an chay bi chnh quyen Y Khoa (Hoa Ky) va bi cong chung cao hn bao gi het. Nhng chuyen hoang ng van con ay day, nhng s thay oi thai o hoan toan ve thuyet an chay t thap nien 80 th khong the khong ang chu y. La mot ngi an chay t 1985 va an chay khong co thanh phan ong vat (khong sa, khong trng...) t nam 1989, o la mot s bien oi ngac nhien, nhng cung rat hoan nghenh (Tai lieu tham khao: The McDougall Program: "Diet for a New America", "Diet for a Small Planet").

Neu quy v muon tm hieu them ve tai lieu co lien quan en nhng s that kinh ngac ve viec tieu thu tht va nhng li ch ro rang cua cuoc song trng chay, th hay xem mang li ien th ben di:

  http://www.levity.com/mavericks/rob-int.htm

  http://www.earthsave.org/intl/news/press/19980915.htm#Consider

  http://www.mit.edu:8001/activities/vsg/INFO/Environment/realites