Thanh Haûi Voâ Thöôïng Sö khai thò
Santimen, Bình Ñoâng, Formosa
Ngaøy 21 thaùng 12, 1992 (Nguyeân vaên tieáng Anh)
V: Con coù moät caâu hoûi, hoaøn toaøn veà lyù thuyeát, nhöng con bò maéc keït hôn möôøi naêm nay. Con hieåu theo ñaàu oùc raèng chuùng ta khoâng coù caùi goïi laø "toâi"; nhöõng caûm giaùc naøy khoâng phaûi laø mình, söï suy nghó naøy khoâng phaûi laø mình, vaân vaân. Nhö vaäy caùi gì luaân hoài qua luaân hoài laïi, caùi gì gaây nghieäp chöôùng vaø thaâu thaäp nghieäp chöôùng, vaø caùi gì taïo phöôùc baùu vaø thaâu phöôùc baùu? Caùi ñoù coù phaûi laø ñaàu oùc cuûa mình khoâng?
SP: Ñaàu oùc cuûa mình, vaø linh hoàn cuûa mình baùm vaøo ñaàu oùc ñoù. Thí duï, neáu xe hôi bò naïn maø ngöôøi laùi khoâng chòu nhaûy ra, thì hoï cuõng bò tieâu tuøng theo caùi xe luoân. Neáu ngöôøi ñoù nhaûy ra kòp thôøi, neáu hoï khoâng quyeán luyeán caùi xe ñoù nhieàu quaù vaø khoâng muoán cöùu caùi xe thì hoï coù theå cöùu ñöôïc ñôøi hoï. Coù ngöôøi thích xe hôn caû söï soáng. Phaàn ñoâng chuùng ta cuõng hay bò vaán ñeà ñoù: Thích ngöôøi löôïm raùc cuûa mình hôn laø linh hoàn mình, hôn laø Chaân Ngaõ cuûa mình. Chuùng ta luoân luoân tieáp xuùc vôùi theá giôùi beân ngoaøi, vôùi nhöõng tö töôûng thaâu thaäp ñöôïc, vôùi ñuû thöù thaønh kieán, vôùi ñuû thöù chuyeän vôù vaån, maø khoâng chòu tieáp xuùc vôùi Ñaáng thaät söï cuûa chuùng ta, Chaân Ngaõ cuûa chuùng ta. Thaønh ra môùi gaëp raéc roái nhö vaäy.
Toâi raùn giaûi thích theâm. Trong cuoäc ñôøi, quyù vò coù hieåu laø baây giôø ai ñang soáng khoâng? Ñoù laø söï nhaän thöùc, caùi "toâi" thaät ñang soáng qua nhöõng giaùc quan nhö tay, chaân, tai, maét, mieäng, caûm nghó, naõo boä. Vaäy thoâi. Vaø neáu caùi "toâi" naøy - söï nhaän thöùc naøy - luoân luoân maéc keït vaøo trong nhöõng caûm nghó naøy, söï suy nghó naøy, tin töùc naøy, thì caùi "toâi" ñoù khoâng theå töï do thoaùt ra khoûi caûm nghó ñoù, tö töôûng ñoù, nhöõng thaønh kieán thaâu löôïm töø xaõ hoäi, töø moâi tröôøng sinh soáng, töø thoùi quen. Ñöông nhieân söï nhaän thöùc thaät söï ñoù - caùi "toâi" thaät aáy - phaûi trôû laïi laàn nöõa. Nhöng neáu caùi "toâi" thaät naøy luoân luoân hieåu raèng noù - caùi "toâi" thaät, söï nhaän thöùc thaät aáy - chæ laø keû muïc kích taát caû nhöõng caûm töôûng naøy, taát caû söï suy nghó naøy, taát caû nhöõng tö töôûng ñaõ thaâu thaäp naøy, thì luùc ñoù caùi "toâi" ñoù khoâng bao giôø bò maéc vaøo nhöõng caûm nghó hoaëc yù töôûng naøy, vaø luoân luoân töï do. Cho neân khi vaõng sinh, ngöôøi ñoù tuyeät ñoái bieát raèng hoï khoâng phaûi laø nhöõng caûm nghó naøy, khoâng phaûi laø nhöõng hoaøn caûnh raøng buoäc naøy, khoâng phaûi laø nhöõng tö töôûng naøy, thì ngöôøi aáy seõ töï do. Hoï seõ haønh trình veà vôùi toaøn theå nguoàn soáng meânh moâng, maø khoâng bò keït vaøo moät goùc suy nghó, caûm töôûng, thöông, gheùt naøo. Thaønh ra chuùng ta phaûi laøm cho söï nhaän thöùc cuûa mình tænh daäy, keùo noù veà, tieáp tuïc nhaéc nhôû noù hoaøi, raèng: "Ngöôi khoâng phaûi laø caûm töôûng naøy, ngöôi khoâng phaûi laø yù nghó naøy, ngöôi khoâng phaûi laø caùi naøy, ngöôi khoâng phaûi laø caùi noï." Hieåu khoâng? Khoâng coù caùi gì laø quyù vò caû!
V: Ñau nhöùc cuõng vaäy sao?
SP: Phaûi, bôûi vì thaân theå caûm thaáy ñau; daây thaàn kinh caûm thaáy ñau bôûi vì daây thaàn kinh ñöôïc sinh ra laø ñeå caûm thaáy nhöõng caùi naøy. Söï nhaän thöùc thích höôûng thuï nhöõng caûm giaùc naøy vaø thích bieát nhöõng caùi beân ngoaøi. Neáu khoâng, laøm sao chuùng ta nhaän bieát ñöôïc? Ñaây laø söï nhaän thöùc ñang theå nghieäm noãi ñau ñôùn qua cô theå, nhöng söï nhaän thöùc töï noù khoâng bao giôø coù ñau ñôùn! Neáu quyù vò aên moät quaû taùo, quaû taùo ngoït; khoâng phaûi löôõi quyù vò ngoït. Khoâng phaûi quyù vò laø ngöôøi ngoït! Caùi ngoït ñoù khoâng phaûi laø quyù vò, noù laø töø quaû taùo; quyù vò laø ngöôøi höôûng thuï höông vò ngoït ñoù. Cuõng vaäy, chuùng ta - söï nhaän thöùc - höôûng thuù vui, bieát ñau, vaø töø choái nhöõng caùi noù khoâng thích. Nhöng taát caû nhöõng caùi naøy khoâng thaønh vaán ñeà. Quyù vò coù theå thöôûng thöùc hay töø choái, theå nghieäm caùi thích hay caùi khoâng thích, chæ coù vaäy thoâi. Quyù vò khoâng phaûi laø caùi thích hay caùi khoâng thích kia. Nhöõng caùi naøy chæ laø traïng huoáng maø thoâi.
Theá thì taïi sao phaûi maéc vaøo ñoù, roài bò buoäc vaøo kieáp naøy qua kieáp khaùc? Bôûi vì khoâng thoûa maõn. Quyù vò phaûi bieát raèng nhöõng thöù naøy chæ laø thoaùng qua. Hoâm nay noù ñeán, ngaøy mai noù ra ñi. Vaäy thoâi. Neáu thích thì vui höôûng, neáu theå nghieäm chuyeän khoâng hay thì phaûi chòu, vaäy thoâi. Khi ñi thì ñi, khi khoâng coù thì khoâng coù. Neáu khoâng, neáu chuùng ta - söï nhaän thöùc naøy - cöù tieáp tuïc theo ñuoåi nhöõng thuù vui, thì chuùng ta seõ phaûi luaân hoài. Söï nhaän thöùc muoán chuïp caùi caûm giaùc coøn soùt kia, thaønh ra noù phaûi raùn ñuùt mình vaøo khuoân moät laàn nöõa ñeå roài höôûng thuï hoaëc chòu khoå, luoân luoân baùm vaøo caùi caûm giaùc cay ñaéng, ngoït buøi naøy, theo ñuoåi noù.
Neáu moät ngöôøi naøo cho quyù vò moät quaû taùo, quyù vò aên vaøo: OÀ, thích quaù! Nhöng baây giôø khoâng coù quaû khaùc, quyù vò chaïy khaép nôi tìm taùo; ngaøy naøo trong ñaàu cuõng chæ noùi: "Taùo, taùo, taùo!" Quyù vò khoâng theå laøm gì khaùc, maûi meâ tôùi maát hoàn, laïc vaøo höông vò ngoït ngaøo cuûa quaû taùo. Cuoäc soáng cuõng gioáng vaäy: Söï nhaän thöùc ñang ñuoåi theo caùi noù thích vaø gheùt caùi noù khoâng thích, roài chuùng ta bò maéc keït trong ñoù luoân. Söï nhaän thöùc khoâng theå töï cöùu noù ra khoûi nhöõng caûm giaùc naøy; cho neân, chuùng ta bò coät laïi, khoâng ñöôïc giaûi thoaùt. Neáu moãi phuùt giaây, nhaát laø luùc töø traàn chuùng ta bieát mình khoâng phaûi laø caûm töôûng naøy, khoâng ñeám xæa chi tôùi caûm giaùc naøy, chuùng ta ñaõ xong xuoâi ñoái vôùi taát caû nhöõng caûm nghó naøy, thì chuùng ta töï do. Chuùng ta luoân luoân töï do! Khoâng bao giôø laø khoâng töï do. (Moïi ngöôøi voã tay)
Thaønh ra, cöù vieäc khoùc khi naøo muoán khoùc, cöôøi khi naøo muoán cöôøi, nhöng phaûi hieåu raèng caùi khoùc, caùi cöôøi ñoù khoâng phaûi laø mình. Quyù vò chæ ñang theå nghieäm nhöõng chuyeän ñoù, vì muoán ñöôïc bieát nhöõng caùi ñoù, vì muoán hieän höõu. Neáu khoâng, quyù vò khoâng hieän höõu; neáu khoâng theá giôùi khoâng hieän höõu. Chuùng ta noùi raèng theá giôùi ñaày ñau thöông, noù khoâng neân hieän höõu, nhöng taïi sao khoâng hieän höõu chôù? Neáu khoâng coù noù thì cuõng chaùn laém. Khoâng coù gì ñeå laøm, luùc naøo cuõng höôûng thuï: "OÀ, ta laø caùi ñoù, ta laø caùi ñoù, ta laø caùi ñoù. (Moïi ngöôøi cöôøi) Ta laø Thöôïng Ñeá, vaäy thoâi, ta laø Ñaáng Vaïn Naêng, vaø ta bieát nhö vaäy! Ta khoâng ñau khoå, khoâng gì caû. Ta luoân luoân hyû laïc." Thì sao? (Moïi ngöôøi cöôøi) Ñöøng noùi chi tôùi Nieát Baøn, thì sao? Neáu ngaøy naøo cuõng vui, thì sao?
Nhöng bôûi vì quyù vò vaãn coøn muoán Nieát Baøn thì phaûi boû coâng ra. Laøm cho tôùi khi naøo khoâng muoán nöõa môùi thoâi, tôùi khi chaùn ngaáy, luùc ñoù quyù vò töï do! (Sö Phuï vaø moïi ngöôøi cöôøi) Toâi chæ muoán quyù vò tu ñeán Nieát Baøn bôûi vì toâi muoán quyù vò bieát raèng quyù vò khoâng caàn Nieát Baøn. Nhöng vì quyù vò coøn caàn, neân phaûi laøm ñeå maø ñöôïc. Neáu coøn muoán ñoà giaû, baèng nhöïa, thì cöù laáy. Nhöng duøng cho tôùi khi mieäng khoâ, khoâng coù söõa, khoâng coù gì caû, roài moät ngaøy naøo ñoù quyù vò seõ lieäng noù ñi. Vaø nhaän thaáy raèng mình khoâng caàn noù ngay töø luùc ñaàu. Bôûi vì quyù vò luoân luoân töï do, khoâng caàn caùi ñoù.
